Hij werkte samen met Björk en volgens The New York Times is hij ‘de Steven Spielberg van de biomedische animatie’. Zelf wil de Australische bioloog Drew Berry de wereld vooral laten zien hoe exciting wetenschap kan zijn. Tijdens InScience gaat hij dat doen. Vox hield een Skype-interview met de koning van de wetenschappelijke visualisatie.

Bent u een wetenschapper of een kunstenaar?
‘Mijn passie is sowieso wetenschap, en het grootste deel van mijn tijd besteed ik aan het lezen van wetenschappelijke verslagen en het interpreteren van data. Kunst is het gereedschap waarmee ik de verhalen van de wetenschap naar het publiek vertaal.’

Hoe werkt dat vertalen precies?
‘Uit wetenschappelijke verslagen en met microscopen verzamel ik stukjes informatie, die ik samenbreng in 3D-animatie. Heb je je wel eens afgevraagd hoe de wereld er op de schaal van moleculen uit zou zien, als je deze met je eigen ogen zou kunnen waarnemen? Dat is wat ik wil laten zien.’

Voor wie maakt u die animaties?
‘Dat hangt van het project af. Ik heb veel voor onderwijs gedaan, maar ook voor museumexposities en films. Daar bereik je volstrekt verschillende mensen mee. Ik wil ze allemaal laten zien hoe fantastisch wetenschap kan zijn, door te tonen hoe bijvoorbeeld cellen delen of hoe ziektes werken.’

Maakt u liever animaties voor onderwijs of voor kunst en films?
‘Het tweede. Er is niets mooiers dan een publiek bereiken dat wetenschap uit zichzelf nooit als entertainment zou zien. Mensen denken vaak dat wetenschap hen boven de pet gaat, maar dat is klinkklare onzin. Iedereen heeft een honger naar de ongelooflijke wereld die zich op microscopische schaal binnenin ons allemaal manifesteert, als die maar duidelijk en aantrekkelijk getoond wordt. En dat is mijn taak.’

De videoclip die Berry voor ‘Hollow’ van Björk animeerde

Met welk project heeft u dat doel het best bereikt?
‘Met de videoclip en app die ik samen met Björk heb gemaakt. Als veertienjarige jongen was ik verliefd op haar, en toen ze me vroeg om haar DNA te animeren kon ik mijn oren niet geloven. Het was de mooiste tijd van mijn carrière tot nu toe en omdat ze zo populair is, heb ik er ook een geheel nieuw publiek mee bereikt.’

Waar kennen we uw animaties nog meer van?
‘Een van de bekendste films waaraan ik heb meegewerkt was The Day the Earth Stood Still, waarin Keanu Reeves een hybride van een alien en mens speelt die onze planeet wil verwoesten. Op een gegeven moment wordt Reeves in een militair lab onderzocht. Daar zie je mijn animaties van zijn menselijk en buitenaards DNA.’

Zitten er in Hollywoodfilms veel fouten als het op zulke animaties aankomt?
‘Het wordt langzamerhand iets beter, maar in de meeste gevallen wel, ja. De klassieke fout is dat DNA in films bijna altijd met de klok meedraait, terwijl DNA in het echt tegen de klok in gaat.’

Wat is uw droomproject?
‘Ik heb gehoord dat James Cameron de rechten van Fantastic Voyage heeft. Dat is een film uit de jaren zeventig die inzoomt op de moleculaire binnenwereld van een patiënt in het ziekenhuis. Om dat opnieuw te doen, met het geld en de mogelijkheden van James Cameron, dat zou absoluut een droomproject zijn.’

Berry’s TED-talk uit 2011

In een TED-talk  uit 2012 zegt u dat u uiteindelijk ziektes en zelfs armoede wilt uitbannen. Hoe?
‘Ziektes als malaria leiden door hun impact logischerwijs tot armoede: wanneer een moeder ziek wordt en niet kan werken, kan ze haar kinderen niet opvoeden. Gelukkig ontwikkelt de medische wetenschap zich momenteel razendsnel. Ongetwijfeld volgt daar veel maatschappelijke verbetering uit. Ik ben ontzettend trots daar deel van uit te mogen maken.’

Hoe dragen uw animaties dan precies bij aan die verbetering?
‘De animaties zijn ontzettend duur en het maken ervan kost heel veel tijd; soms moet ik voor een animatie 180 verslagen lezen! Wanneer documentairemakers, medische projecten of musea op zoek zijn naar beelden van ziektes, hebben ze helemaal geen geld om Hollywood-achtige animaties te laten maken. Daarom maken wij ze, en in de tien- tot vijftienjarige levensduur van een animatie geven we ze aan allerlei internationale programma’s en projecten.’

Uw animaties zijn dus verspreid over de hele wereld.
‘Zeker weten. Medische posten in Afrika hebben ze op hun laptop en kunnen daarmee aan de lokale bevolking uitleggen hoe malaria werkt. HBO gebruikt ze voor reportages over diabetes, Australische onderzoekers gebruiken ze bij kankeronderzoek. Daarnaast zitten ze in films en worden ze ook als visuals op rave-feesten in Amerika gebruikt.’

Op rave-feesten, echt?
‘Haha, de raves zijn tegenwoordig iets minder, maar de animaties worden inderdaad vaak bij concerten of door vj’s gebruikt. Ik ben benieuwd hoeveel het publiek dan van de wetenschap erachter meekrijgt, maar het is natuurlijk cool dat mensen zo toch in aanraking komen met de schoonheid ervan.’

Wat is het mooiste compliment dat u ooit kreeg?
‘Er zijn mensen die mijn animaties op de middelbare school hebben gezien en daardoor moleculaire biologie of celbiologie is gaan studeren. Dat zijn nu promovendi, die me soms benaderen om dat te vertellen. Ik zou geen grotere beloning voor mijn werk kunnen krijgen.’

En andere wetenschappers? Wat vinden zij van uw werk?
‘Ze vinden het tof om details uit hun onderzoeken in mijn animaties terug te zien. Jammergenoeg kunnen we nooit alle ontdekkingen animeren. Gelukkig komen er steeds meer animators, maar het zullen er nooit genoeg zijn.’

Wat krijgt het Nijmeegs publiek te zien?
‘Naast mijn bekendste animaties neem ik ook veel nieuw werk mee, waar ik heel enthousiast over ben. Ik heb veel zin om twee dagen op het festival te zijn, en hoop in Nijmegen weer een nieuw publiek te bereiken.’

Vrijdag 4 november, 19:30 uur, Big Idea lezing Imagining Science door Drew Berry (meer info).

Dit artikel verscheen eerder in de InScience-special in Vox 3.