Ze willen met een vergiet op hun hoofd op de pasfoto van hun rijbewijs en identiteitsbewijs. Maar hun gemeenten weigeren. Nu voeren de twee aanhangers van het geloof van het Vliegend Spaghettimonster rechtszaken om hun gelijk te halen. Vandaag zijn ze op bezoek bij de Nijmeegse rechtsfilosoof Derk Venema. ‘Juridisch en filosofisch is dit heel interessant.’

Daar zitten ze dan, in de hal van het Grotiusgebouw, met glimmende vergieten op hun hoofd. Geen gemakkelijk hoofddeksel: dat van TU-student Mathé Coolen (27) wiebelt gevaarlijk als hij praat. ‘Wij zijn met meer dan tienduizend geregistreerde leden de snelst groeiende religie van Nederland’, zegt Dirk Jan Dijkstra (24) uit Emmen opgewekt.

Wat in 2005 in de Verenigde Staten begon als een ludiek protest tegen verplichte bijbellessen op scholen, is uitgegroeid tot een wereldwijde beweging. Met een eigen kerk, die in Nederland inmiddels officieel is erkend als kerkgenootschap, en een eigen evangelie: in The Gospel of The Flying Spaghetti Monster staat beschreven hoe een spaghettimonster de mens heeft geschapen in een dronken bui. Er zijn geen tien geboden, maar acht ‘liever-nieten’.
Voor de aanhangers – de pastafari – is het vergiet een religieus symbool. En als een moslima of een jood met hoofddoek of keppeltje op het rijbewijs mag pronken, waarom wij dan niet met een vergiet, zo redeneren Dijkstra en aanhangers.

‘In de bijbel staan hele nare dingen over mensen. In ons geschrift niet: wij gunnen iedereen bier en strippers.’

Rechtsfilosoof Venema heeft met een paar studenten de hoorzitting bezocht van TU-student Mathé Coolen tegen de gemeente Eindhoven. ‘Wat interessant is aan deze beweging is dat ze in hun kritiek op andere religies zelf ook een vorm van religie gebruiken.’ Dijkstra voegt eraan toe dat hij en zijn geloofsgenoten andere religies daarmee een spiegel willen voorhouden. ‘Tegelijk willen we met onze religie laten zien dat het best mogelijk is om positief te blijven’, zegt Coolen. ‘In de bijbel staan hele nare dingen over mensen. In ons geschift niet: wij gunnen iedereen bier en strippers.’

Raad van State
Venema kwam door de Nijmeegse rechtenstudent Mienke de Wilde, zelf ook aanhanger van de beweging, met Coolen en Dijkstra in contact. De hoorzitting van Coolen speelde zich af binnen de gemeentemuren, maar binnenkort stapt hij naar de rechter. Dijkstra stelt volgende week beroep in bij de Raad van State tegen een afwijzende beslissing van de rechtbank in Emmen. Venema probeert ze daarbij te adviseren.

Venema: ‘Door deze op het eerste gezicht ludieke acties worden fundamentele rechtsvragen gesteld. Je moet religies gelijk behandelen, maar gebeurt dat hier wel? Wanneer is sprake van een religie? Waarom mag iemand wel met een hoofddoekje op zo’n pasfoto maar niet met een vergiet? Dat zijn rechtsvragen waar we vooralsnog in Nederland geen goed antwoord op lijken te hebben.’

Hij merkte tijdens de hoorzitting in Eindhoven dat de gemeente het verzoek van Coolen niet echt serieus nam. Niet best, vindt Venema. ‘Het is juist belangrijk voor het recht om te bepalen hoe we met dit soort dingen omgaan. Er komen vast nog meer religies die soortgelijke aanspraken doen. En wat doen we dan?’