Dat het bestrijdingsmiddel imidacloprid wordt verboden, zien Nijmeegse biologen als een persoonlijke overwinning. Ze bestudeerden de negatieve effecten van het bestrijdingsmiddel op insectenetende vogels. ‘Ons onderzoek heeft een impact waar je normaal alleen van kan dromen.’

Hans de Kroon stuurde vanochtend gelijk een mail rond met het nieuws over het voorgenomen besluit om het bestrijdingsmiddel imidacloprid per direct te verbieden voor de glastuinbouw. De hoogleraar plantenecologie haalde twee jaar geleden met onder meer Caspar Hallmann en Ruud Foppen wetenschapstijdschrift Nature met hun onderzoek naar het verband tussen het bestrijdingsmiddel en het verdwijnen van insectenetende vogels. In gebieden waar het middel in ruime hoeveelheden in het oppervlaktewater zit, bleken de vogels snel in aantal af te nemen. De geopperde verklaring: er zijn door imidacloprid te weinig insecten voor de vogels, waardoor ze in het broedseizoen te weinig eten hebben voor hun jongen.

‘Mooi om te zien dat de studie ook twee jaar later nog rondzingt.’

De Kroon is blij dat nu maatregelen worden getroffen. ‘Een societal impact waar je normaal gesproken alleen van kan dromen’, reageert hij op zijn kamer op de eerste verdieping van het Huygensgebouw. Hij ziet de voorgenomen ingreep van staatssecretaris Martijn van Dam van Economische Zaken als bewijs dat de studie van de Nijmeegse biologen echt wel serieus is genomen. ‘Ons werk heeft de doorkijk gegeven naar een verband tussen de concentratie van het bestrijdingsmiddel in het oppervlaktewater en de gezondheid van vogelpopulaties. Het is mooi om te zien dat de studie ook twee jaar later nog rondzingt.’

Voetnoot
Het college dat de staatssecretaris adviseerde over een verbod (het zogenaamde College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) verwijst in zijn toelichting expliciet naar het onderzoek van De Kroon en zijn collega’s. Het college noemt het in een voetnoot zelfs ‘de meest opvallende publicatie’ over het thema.

‘Onze insectenwereld staat onder druk, zeker op het boerenland.’

Een promovendus van De Kroon is op dit moment nog volop bezig te onderzoeken of de verklaring van de biologen klopt, of het dus inderdaad zo is dat jonge vogels vanwege het bestrijdingsmiddel te weinig te eten hebben. ‘We hadden met de conclusies uit dit volgende onderzoek graag een finaleklap uit willen delen’, zegt vogelonderzoeker Ruud Foppen, sinds kort ook bijzonder hoogleraar Geïntegreerde natuurbeschermingsbiologie. ‘Maar het is mooi dat er nu al maatregelen worden getroffen. Onze insectenwereld staat onder druk, zeker op het boerenland. Landbouwers zien insecten misschien liever verdwijnen, maar zij vergeten dat heel veel soorten planten en dieren ervan afhankelijk zijn.’

Glastuinbouw
Overigens geldt het verbod van de staatssecretaris alleen voor de tuinbedrijven die geen zuiveringsinstallatie hebben en hun afvalwater inclusief bestrijdingsmiddel de omgeving in laten lopen. Maar dat blijkt de overgrote meerderheid. ‘Als de tuinders het afvalwater opvangen en zuiveren heb je in principe geen probleem’, zegt Foppen. ‘Maar die investeringen zijn blijkbaar te groot.’

Overigens waarschuwen De Kroon en Foppen dat met het imidacloprid-verbod in de glastuinbouw het spul nog niet zomaar uit Nederland verdwenen is. Inderdaad zijn in die sector de hoogste concentraties te vinden, maar imidacloprid vind je ook in tuincentra als middel om insecten te weren of in vlooienbanden van huisdieren. Ook de akkerbouw, zoals de maïsproductie, maakt gebruik van imidacloprid. De Kroon: ‘Het middel wordt op allerlei fronten ingezet. Dat is een probleem dat ook nog opgelost zal moeten worden.’