De conclusie van FNV dat het leeuwendeel van het universitair personeel gebukt gaat onder te hoge werkdruk is te kort door de bocht en onvolledig. Dit zegt rector Han van Krieken, die behalve voor te hoge, ook aandacht vraagt voor te lage werkdruk. ‘Een onderschat fenomeen.’

‘Wetenschap moet je vergelijken met topsport, ze kennen beide een hoog ambitieniveau. Ook wetenschappers zoeken werkdruk om te kunnen excelleren’, aldus Han van Krieken. ‘Hoge druk hoort erbij, onderzoekers zijn erop gebrand hun talenten kwijt te kunnen, ze zijn daar soms dag en nacht mee bezig.’ Volgens de rector ervaren wetenschappers dat niet noodzakelijkerwijs als vervelend. ‘Lage werkdruk kan een groter probleem vormen, als je niet in de gelegenheid bent om je ambities te realiseren.’

Han van Krieken had vorig jaar zelf de enquête ingevuld voor het FNV-onderzoek. Er waren vragen over het toch naar je werk gaan als je je niet lekker voelt en over het niet kunnen opmaken van de vakantiedagen. ‘Uiteraard moet iedereen die ziek is, zich ziek kunnen melden. Maar diegenen die dat niet doen, kunnen daar andere redenen voor hebben.’ Van Krieken vulde twee keer ‘ja’ in: ja, ik ga soms werken als ik me niet lekker voel, en ja: vakantiedagen gaan soms op aan werk.

Doorwerken bij ziekte
Het blijft volgens de rector de vraag of doorwerken bij ziekte en werken op vakantiedagen louter een kwestie van werkdruk is, zoals het FNV-rapport suggereert. Van Krieken heeft in de enquête verschillende antwoorden voorzien van een toelichting, maar het eindrapport laat volgens hem weinig ruimte voor de noodzakelijke nuanceringen. Ook mist hij in het rapport de gebruikte vragenlijst. ‘Dat is bij het onderzoek dat wij doen niet gebruikelijk.’

‘Hoge werkdruk hoort erbij, onderzoekers zijn erop gebrand hun talenten kwijt te kunnen’

Van Krieken vulde de vragenlijst in als medewerker van het Radboudumc – vorig jaar was de rector daar nog hoogleraar. ‘Dat was juist in een periode dat het Radboud onder hoge druk stond vanwege een externe beoordeling, dat kan invloed hebben op de uitkomst.’ Maar het rapport geeft daar geen duidelijkheid over. Er worden alleen landelijke cijfers gepresenteerd, geen cijfers per universiteit, laat staan per faculteit.

Gevoel van onrust
Toch lijken sommige uitkomsten weinig twijfel te laten over een ervaren té hoge werkdruk, bijvoorbeeld dat bijna 60 procent werkt met een ‘gevoel van onrust’. Hoge werkdruk, of te hoog? Van Krieken: ‘Dat is voor mij echt een dilemma. Ik kan dat niet zomaar opmaken uit dit rapport. Van Krieken sluit niet uit dat er soms sprake is van te hoge werkdruk, wat kan variëren in de tijd, per persoon en per afdeling. De rector kondigt een eigen personeelsenquête aan, waaruit zulke conclusies wel zijn op te maken. Ook komt daarin aandacht voor lage werkdruk. Het universiteitsbestuur is hierover in gesprek met de medezeggenschap

FNV rapporteert een verhoging van ervaren werkdruk in de afgelopen drie jaar. Van Krieken ziet een samenhang met de verschuiving in werklast tussen onderzoek en onderwijs. ‘In sommige faculteiten is de onderwijslast opgelopen naar 70 procent, waardoor wetenschappers hun onderzoekambities niet kunnen waarmaken.’ Die verschuiving is een gevolg van het teruggelopen onderzoeksbudget, terwijl het studentenaantal toenam, en dus ook de onderwijslast.

In een brief aan de Tweede Kamer heeft de regering inmiddels toegegeven dat er meer geld naar onderzoek moet. Mooi, zegt Van Krieken, maar hij is niet gerust op de besteding van het geld: De huidige staatssecretaris heeft laten weten het geld te willen besteden via het bedrijfsleven en onderzoekfinancier NWO. ‘Het moet nog maar blijken of het extra budget wel gaat zorgen voor meer onderzoeksruimte voor onze wetenschappers.’