Mijn collega Bart Jacobs scoort dit jaar de ene prijs na de andere: eerst een lintje, toen de verkiezing tot lid van de Academia Europaea, daarna een ERC Advanced Grant van 2.5 miljoen, en afgelopen week de Huibregtsenprijs. Al met al aanleiding voor veel feestjes binnen ons instituut en (in deze column) wat bespiegelingen over de oorzaak van zoveel succes. Iemand legde mij ooit uit dat je als onderzoeker onderscheid moet maken tussen je passie en je wapen. Je passie is dat wat je het liefst doet en je wapen is dat waar je het meest mee kunt bereiken. Veel onderzoekers halen die twee door elkaar, maar Bart weet meesterlijk om te gaan met het verschil. De passie van Bart ligt bij zaken als categorietheorie en de coalgebras: zwaar theoretische onderwerpen op het grensvlak tussen de informatica en de mathematische logica. Prachtige wiskunde, die wereldwijd slechts begrepen wordt door een kleine groep specialisten en eigenlijk geen praktische toepassingen heeft. Het is buitengewoon moeilijk om voor dit type onderzoek  financiers te vinden. Na afronding van zijn proefschrift en wat omzwervingen als postdoc, moest Bart daarom een draai zien te geven aan zijn onderzoek om brood op de plank te krijgen. In 1998 werd hij, door een combinatie van bewuste keuzes en gelukkig toeval, coördinator van een Europees project dat zich richtte op het bewijzen van de veiligheid van software voor bankkaarten. Dit onderzoek had duidelijk praktische relevantie en er was zowaar nog een link met coalgebras. Door dit project kwam Bart erachter wat zijn wapen was: security. Eerder dan wie ook in Nederland realiseerde hij zich het gigantische maatschappelijke belang van digitale beveiliging. Door zich als eerste op dit onderwerp te storten kreeg zijn groep een voorsprong, die sindsdien niet meer is weggegeven. Door de media-aandacht voor de ov chip-kraak en de gigantische behoefte aan security-expertise bij overheid en bedrijfsleven groeide Barts groep als kool. Dit jaar wordt gestart met een bacheloropleiding Cyber Security. Iedereen die Bart over security hoort praten, weet dat dit onderwerp hem na aan het hart ligt. Toch zijn categorietheorie en coalgebras zijn echte passies gebleven. Hij is hier ook consequent aan blijven werken. Regelmatig, als er weer eens een security-media-orkaan over ons landje trok, stond Bart als aanjager in het oog van de orkaan rustig college te geven over categorietheorie of werkte hij aan een artikel over coalgebras. Het moet Bart voldoening geven dat in zijn ERC project zijn passie en wapen op een prachtige manier samenkomen.

Lees alle columns van Frits Vaandrager