Dat was goed nieuws! We kunnen de lockdown slim opheffen. Dat kondigde professor Ed Peelen van de UvA aan in EenVandaag. Deze hooggeleerde heer had met een ‘interdisciplinair team’ van onderzoekers berekend dat mensen van onder de vijftig zonder restricties kunnen leven. Ik stond al op het punt om op de ramshoorn te blazen, het seinvuur op de Duivelsberg te ontsteken en naakt door de Molenstraat te dansen. Maar dit was geen nieuws van afgelopen week. De tv-reportage werd uitgezonden op 24 april 2020, nog geen twee maanden in de eerste lockdown.

Het bericht had dus geen enkele voorspellende waarde. Dat zou te maken kunnen hebben met de expertise van de hoogleraar, een detail dat in de tv-uitzending niet werd benoemd. Peelen is hoogleraar content marketing en publiceerde onder andere over de experience economy. Daarnaast bleek dat van zijn ‘interdisciplinaire team’ alleen bestond uit economen en data-analisten uit het bedrijfsleven. Waar was de epidemioloog?

Peelen is ongetwijfeld een intelligente kerel. Toch geeft een professorstitel je niet het recht om opeens claims te maken over fenomenen die ver buiten je expertise liggen. Die regel is ook voorbij gegaan aan hoogleraar privaatrecht André Nuytinck. In veel gedeelde berichten op sociale media stelt deze Radboudprofessor dat, volgens het Burgerlijk Wetboek, ouders verantwoordelijk zijn voor het ‘lichamelijk welzijn’ van hun kinderen. Tot zover prima.

Maar vervolgens betoogt Nuytinck dat ouders hun kinderen daarom niet moeten laten inenten: ‘Vaccinatie is niet in het belang van (zeer) jonge kinderen’. Dat is geen juridische, maar een medische claim. Toch doet Nuytinck in het bericht uitdrukkelijk beroep op zijn academische statuur. Ondertussen zijn medici en ethici nog in debat over de vraag of kinderen wel of niet gevaccineerd moeten worden. Die discussie vereist nuance en, ja, vakkennis.

In tijden van wetenschappelijke hyperspecialisatie groeit, gek genoeg, ook de roep om interdisciplinariteit. We moeten wel. Niet alleen omdat NWO het hip vindt, maar ook omdat we worden geconfronteerd met wicked problems. Dat zijn maatschappelijke opgaven die zo complex zijn, dat je meerdere expertises nodig hebt om tot oplossingen te komen. Zo moeten ook sociologen, psychologen en geesteswetenschappers zich nu tegen de coronacrisis aan bemoeien. In de Volkskrant constateerde filosofe Fleur Jongepier dat we niet meer alleen IC-bedden en besmettingen kunnen tellen. Het is tijd dat ‘ook de schade die niet of nauwelijks in cijfers uit te drukken is, eens helder in het vizier komt’. En daar heb je niet-medici voor nodig.

Ik ben dus helemaal voor inter- of multidisciplinariteit. Sterker nog: ik zit als historicus zelf in het Klimaatpanel van NEMO Kennislink. Als geschiedkundige praat ik dus mee over de toekomst. Dat vind ik zelf ook een beetje raar, en dat moet het ook blijven. Voor interdisciplinaire teams heb je niet alleen specialisten nodig met expertise, maar ook met bescheidenheid. Werk samen, maar respecteer de vakkennis van anderen. Alleen dan kan je van elkaar leren.

Matthijs van Nieuwkerk had regelmatig een wetenschapper in De Wereld Draait Door. Hij vroeg hun dan of ze hun briljante inzichten ook aan een ‘eenvoudige schoenlapper’ zoals hem konden uitleggen. Echter, sommige hoogleraren kunnen juist wat leren van de behulpzame zolenzetter: blijf bij je leest.

Lees alle columns van Adriaan Duiveman