Ze zeiden het tussen neus en lippen door. Tussen de ‘complementaire partners’, de ‘uitgezette acties’ en natuurlijk de ‘innovaties van hoogstaande kwaliteit’. Maar de bestuurders van de Radboud Universiteit en de Universiteit Maastricht kondigden het echt aan: ‘De nieuwe MBA voor zorgprofessionals.’

De oplettende luisteraar had het ook al tijdens de Dies gehoord. Toen verslikte ik me in mijn koffie. Het ongelukje had slecht voor me kunnen aflopen. Rochelend hoopte ik dat ik niet in het ziekenhuis terecht zou komen. En zeker niet in een ziekenhuis waar de MBA’s al de baas waren.

Als in een spionagefilm zaten de Nijmeegse en Maastrichtse rectoren in een halfduister hoofdkwartier tegen een scherm vol hoge piefen te praten. Ze hieven een glas, zetten een handtekening, en toen was het gebeurd. De samenwerking tussen RU en UM startte.

Prachtig natuurlijk, dat universiteiten kennis en enthousiasme delen. Maar de Master of Business Administration (MBA) voor zorgprofessionals, onderdeel van de bruidsschat, komt op een bizar en pijnlijk moment.

Hebben we tijdens de coronacrisis één bonenteller gezien die ons inspireerde om de gedragsregels vol te houden? Die met zijn spreadsheets, benchmarks en pr-pad kon uitleggen hoe het echt ging aan de bedden? Nee, natuurlijk niet. Het waren niet de krijtstreeppakken, maar de witte jassen waartegen we opkeken.

We luisterden naar Diederik Gommers, de ic-arts die zelf aan de bedden stond. We luisterden naar Gor Khatchikyan, de dokter bij wie het masker in zijn gezicht gegrift stond. We luisterden naar onze eigen coassistent Norah die zowel rouwkaarten als bedankbrieven ontving. Geen van hen had een MBA.

‘De zorg wordt al jaren geplaagd door business-jargon en -logica’

Sterker nog, tijdens de coronacrisis werd duidelijk wat de bonentellers hebben aangericht in de zorg. Na jaren van bezuinigingen, marktwerking en new public management moesten onze eigen coronapatiënten naar Duitsland. Het zag er vast prachtig uit, op de spreadsheets.

De zorg wordt al jaren geplaagd door business-jargon en -logica. Verzekeringspremies gaan naar tv-spotjes in plaats van kunstheupen. Voor de efficiency moeten thuiszorgwerkers voor elke steunkous drie formulieren invullen. En zorgcowboys jagen op persoonsgebonden budgets, om de bijbehorende patiënten vervolgens af te schepen met minimale aandacht en begeleiding. Marktwerking brengt ons fantastische restaurants, heerlijke speciaalbieren en snelle laptops, maar geen goede zorg.

Er is nog niets bekend over de nieuwe zorg-MBA. Eén andere universiteit heeft er al een, maar het curriculum daar belooft niet veel goeds. De MBA Healthcare Management aan de UvA bestaat onder andere uit de vakken ‘Marketing Strategy’ en ‘Competitive Strategy’. Al die strategie blijkt hard nodig, want ‘concurrentie speelt een steeds grotere rol in de zorgsector’. In het curriculum zit niet één medisch of ethisch vak. Hier zweren de studenten niet de Eed van Hippocrates, maar de Gelofte van Milton Friedman.

Een directeur van een thuiszorgorganisatie moet leiding kunnen geven en moet een balans kunnen lezen. Een MBA is alleen niet de plek om dat te leren. Het type master veronderstelt dat de zorginstellingen bedrijven zijn. Terwijl Nederland helemaal klaar is met dit schadelijke marktfundamentalisme, gaat de Radboud er nog even flink in investeren. Dat lijkt me juist niet strategisch.

Alsof we Dokter Bibber zijn moeten we concurrentie en commercie met chirurgische precisie uit de ziekenhuizen en thuiszorgorganisaties peuteren. De zorg is geen business. En ik wil geen bonenteller aan mijn bed.

Lees alle columns van Adriaan Duiveman