Het leek haar wel wat: promoveren. Na een lezing die ik gaf bij een studievereniging borrelde ik na met de studenten (precorona). Een van hen vertelde me dat ze in de toekomst ook voor een PhD wilde gaan. Al die vrijheid, je nieuwsgierigheid volgen, congressen in Oxford en Cambridge, en op woensdagavond met een biertje in je hand een kroegcollege geven. Ze snapte het. ‘En hoe zijn je cijfers tot nu toe?’ vroeg ik voorzichtig. Ze pakte haar telefoon, schoof een app onder mijn neus en zei onnodig bescheiden: ‘Dat gaat best wel oké, volgens mij’.

De Radboud Universiteit biedt haar studenten een app aan waarmee je je studievoortgang en je gemiddelde cijfer tot op twee decimalen nauwkeurig bij kan houden, inclusief kleurcodes. Als je niet had geweten waarvoor het programma diende, had je er ook de koersen van je aandelen of cryptovaluta mee bij kunnen houden. Maar dit is iets anders. Volgens de Duits-Koreaanse filosoof Byung-Chul Han leven we in tijden van zelfslavernij. Als dat zo is, dan is deze app de digitale zweep.

‘Als achtjesfetisjist miste ik bevestiging van het cijfer met die ene decimaal’

Als uitwisselingsstudent in Zweden moest ik wel even slikken toen ik mijn eerste beoordeling voor een essay kreeg. ‘VG’, väl godkänd, oftewel: met distinctie. Had ik daar – tussen de Erasmusfeestjes door – nou zo mijn best voor gedaan? Twee letters? Als achtjesfetisjist miste ik bevestiging van het cijfer met die ene decimaal.

Op den duur ging ik het echter waarderen. Het Nederlandse cijfersysteem claimt een onterechte objectiviteit. Hoe uitgebreid je toetsmatrijzen ook zijn, je kan de ene student echt niet uitleggen waarom de ander op zijn of haar essay 0,1 punt hoger heeft gescoord. Was het die ene d/t-fout op bladzijde zeven? En in de Volkskrant stelde Marleen Kamperman terecht de vraag of je het overwerk van strebers moest belonen met een negen, of juist niet.

Het scheelde dat de meeste Nederlandse studenten nooit zo gefocust waren op cijfers. Toekomstige werkgevers waren meer geïnteresseerd in je commissiewerk en stages dan in je gemiddelden. Dat lijkt nu te veranderen. Niks zesjescultuur. Buitenlandse studenten – in het bijzonder de Duitse – hechten al veel meer waarde aan cijfers, want dat doen hun toekomstige werkgevers ook. Het leidde tot gierende cijferinflatie.

We kunnen dat proces stoppen en heel wat druk van onze studenten halen als we het Zweedse systeem overnemen. Een masteropleiding geneeskunde in Groningen heeft dit al gedaan. Volgt de Radboud Universiteit? Zo ja, dan krijgt ze van mij een dikke tien.

Lees alle columns van Adriaan Duiveman