Het idee dat actievoeren tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs de militaire slagkracht van het eigen land ondermijnt, steekt de kop op. Columnist PH Neutraal fileert die gedachte.

Die oproep tot staken tegen de voorgenomen bezuinigingen was van tevoren al een dingetje, want studenten zouden er de dupe van zijn (ware het niet dat studentenbonden juist oproepen tot staking), maar met de schuivende geopolitieke verhoudingen wordt de twijfel in sommige kringen alleen maar groter. Nu het gevaar vanuit Rusland steeds groter wordt en Trump in feite zijn handen aftrekt van Europa, moeten we hier zelf voor onze veiligheid en verdediging gaan zorgen. Dat kost miljarden, en dat geld moet ergens vandaan komen. Dan komt het wel lekker uit dat de kaalslag in het hoger onderwijs juist bedoeld was om meer geld naar defensie te kunnen sluizen (vandaar ook een van de actieleuzen: ‘books, no bombs’) en ondermijnt iedere actievoerder dus automatisch de defensieve slagkracht van op zijn minst het vaderland, als het niet van het hele continent is.

Klinkt aannemelijk, toch? Dat zou het ook best kunnen zijn, als er niet een heel andere agenda onder zou liggen, die parallel loopt aan de ‘bezuinigen voor defensie’-discussie. Een blik op de VS, ons populistisch voorland, laat ons zien dat het vooral de bedoeling is om kritische geluiden te onderdrukken. En hoe doe je dat beter dan door instituten als de vrije pers en de wetenschap af te knijpen? Zo stopt Trump in Amerika de subsidie van universiteiten die het nog altijd wagen om zich hard te maken voor diversiteitsbeleid en die protesten tegen het Israëlische optreden in Gaza toestonden, waarmee het voortbestaan van deze instellingen in gevaar komt.

Zo’n duidelijke aanval op de – academische – vrijheid is er hier (nog) niet, maar het effect kan weleens hetzelfde zijn. Een ongerichte monsterbezuiniging zal ook hier gevolgen hebben, niet alleen voor de wetenschappers, studenten en samenleving van nu, maar ook op die van de toekomst. Het belang van een stevige militaire weerbaarheid wordt in rap tempo duidelijk, maar zonder de culturele weerbaarheid waaraan het hoger onderwijs een enorme bijdrage levert, moet je je afvragen wat je dan eigenlijk nog verdedigt. De noodzaak van een staking is dus niet verminderd, maar door de geopolitieke ontwikkelingen juist vergroot.

Lees alle columns van PH neutraal