We gaan vandaag weer eens een unicum beleven in de Tweede Kamer. De onderhandelende partijen draaien een deel van het Kunduzakkoord de nek om en breken in in de begroting die zo heilig was om het aanzien van Nederland in Europa te redden. Toedeledoki forensentaks en, gefeliciteerd studenten, bye bye langstudeerboete. Gewoon allemaal wat later in de AOW en een tientje bovenop de autoverzekering en hoppa, het is allemaal gedekt. Voor nu dan, in ieder geval. Het deelakkoord is net zo boterzacht als het Kunduzakkoord was – hoe hard de deelnemende partijen ook riepen dat het in beton gegoten was. Met de snelheid waarmee coalities tegenwoordig komen en gaan is het maar zeer de vraag of het deelakkoord het drogen van de inkt nog meemaakt. In vijf maanden tijd lagen er al drie begrotingsplannen voor: so much voor de continuïteit van het bestuur. Een unicum, schreef ik. Nu beleven we de laatste jaren telkens vernieuwende politieke zaken, maar er zijn wel vaker deelakkoorden gepresenteerd – alleen niet in de Tweede Kamer. Joop den Uyl had er in 1977 een handje van om, telkens als zijn PvdA en Van Agts CDA een heikel punt hadden geslecht, daarvan triomfantelijk kond te doen in de media. ‘Formeren op straat’, werd dat toen genoemd. Het bleek niet de meest effectieve methode te zijn. Na ruim een half jaar onderhandelen over voortzetting van zijn kabinet kon de PvdA-leider naar de hoofdprijs fluiten en werd er binnen een week of zes een coalitie van CDA en VVD in elkaar getimmerd. De rest van zijn leven bleef Den Uyl zijn mantra herhalen: ‘Dat tweede kabinet Den Uyl, dat komt er.’ Het kwam er niet – en dus hadden de bereikte deelakkoorden ook geen enkele waarde. Natuurlijk hoeft het nu niet zo te gaan; het deelakkoord van Rutte en Samsom wordt onmiddellijk de begroting in geamendeerd. Maar het kan er ook net zo gemakkelijk weer uit als de partijen niet tot een kabinet komen en een nieuwe partner andere ideeën heeft. Ik zou die teruggestorte langstudeerboete dus maar een tijdje op een spaarrekening zetten…

Lees alle columns van Tom de Wit