Diplomafabriek
Driekwart van de Nederlandse artsen en geneeskundestudenten wil marktwerking in de zorg afschaffen, meldde Medisch Contact vorige week. Het lijkt me een goed plan om zo’n enquête binnenkort eens onder alle universitaire medewerkers en studenten te houden. De voorgelegde vraag wordt: ‘Wat vindt u van de commercialisering van de wetenschap?’ Ik verwacht dat de meerderheid wetenschap het liefst zo zuiver mogelijk houdt; de universiteit ziet als een plaats waar volop ruimte is voor nieuwsgierigheid naar hoe de wereld in elkaar zit. En niet als een bedrijf waar wantrouwige managers de kwaliteit van onderzoek en onderwijs in het keurslijf van kwantificeerbare output persen. Maar een behoorlijke groep zal minder kritisch zijn. Veel jonge onderzoekers zijn niet anders gewend. En sommige cynisch geworden medewerkers zitten gewoon hun tijd uit. Verder zijn er nog juist degenen die hun kansen ruiken, bijvoorbeeld wanneer hun vakgebied zich uitstekend leent voor de ‘valorisatie’ van onderzoek. Hoe dan ook: we moeten de uitkomst van zo’n enquête bij voorbaat met een korreltje zout nemen. Want zijn ‘marktwerking’ en ‘commercialisering’ niet holle frases die respondenten aangrijpen om hun algemene ontevredenheid te ventileren? En is de gedachte dat marktwerking zomaar ‘afgeschaft’ kan worden niet behoorlijk naïef? Zitten we er immers niet gewoon tot over onze oren in? Er gaapt een enorme kloof tussen ‘weten’ en ‘doen’. De meerderheid vindt marktwerking slecht, maar wie doet er wat tegen? Wouter Davidts, hoogleraar kunstgeschiedenis aan de VU, hing in april zijn toga aan de wilgen omdat hij niet langer wilde werken in een fabriek die zoveel mogelijk diploma’s fabriceert. Dat was een duidelijk signaal. Ik weet niet waar in Nijmegen precies wilgen groeien. Maar als iemand me dat kan vertellen, is het voor de minder revolutionairen onder ons misschien tijd voor een symbolische daad.
Lees alle columns van Bregje van de Weijer
Anco schreef op 14 september 2012 om 17:05
“Ik verwacht dat de meerderheid wetenschap het liefst zo zuiver mogelijk houdt”
De medewerkers wellicht, maar bij de studenten twijfel ik eraan of dat een duidelijke meerderheid zou zijn. Ik heb het idee dat veel studenten vooral voor een bepaald beroep willen studeren en de afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt, en wellicht daarmee ook onderzoek en marktwerking, eigenlijk een prima idee vinden.
Maar zo’n enquête is, onder studenten in ieder geval, makkelijk uit te voeren: kwestie van een vraag of twee op laten nemen in de jaarlijkse Algemene Studenten Enquête (als die zonder het IOWO tenminste nog wordt uitgevoerd).
W Sanderse schreef op 15 september 2012 om 14:23
Dank voor je reactie, Anco. Ik denk dat het aangehaalde citaat niet helemaal weergeeft wat ik bedoel, omdat ik in de laatste alinea’s juist benadruk dat het gedrag van veel medewerkers haaks staat op wat ze vinden. Een klaagzang, zo je wilt, maar zonder actie. En het is maar de vraag wat die ‘zuiverheid’ hen echt waard is. Ik weet niet precies hoe studenten daarover denken. Ik denk dat je voor een deel gelijk hebt, maar dat er ook genoeg studenten zijn die een studie kiezen omdat ze het gewoon heel erg interessant vinden. Het probleem met die zgn. marktwerking is volgens mij dat het zo’n alomvattend begrip is dat ik niet zou weten waar te beginnen om het in kaart te brengen. Maar wat je noemt (studenten opleiden tot een beroep, of arbeidsmarktorientatie) vind ik niet onder vallen, en is niet problematisch zolang een academische opleiding maar MEER inhoudt dan dit. Op de campus zijn er gelukkig veel initiatieven om inhoud te geven aan dat ‘meer’. Denk aan ‘Ethos of Science’ (http://www.ru.nl/honoursacademy/ethos-science/ethos-science/), of een vervolg op het debat het Peter Raedts over vorming, dat jij volgens mij ook bijwoonde (http://senex.ruhosting.nl/images/stories/symp.jpg).
W Sanderse schreef op 16 september 2012 om 13:31
 hmm, voor de laatste link moet je in de adresbalk even het haakje achter .jpg verwijderen…
Jantje Smit schreef op 17 september 2012 om 17:57
“Driekwart van de Nederlandse artsen en geneeskundestudenten wil marktwerking in de zorg afschaffen, meldde Medisch Contact vorige week.
‘Wat vindt u van de commercialisering van de wetenschap?’ ”
Sinds wanneer is marktwerking in de zorg commercialisering van de wetenschap?
“Want zijn ‘marktwerking’ en ‘commercialisering’ niet holle frases die respondenten aangrijpen om hun algemene ontevredenheid te ventileren?”
Precies en aangezien het artsen zijn kun je niet weten of ze van de marktwerking af willen om de zorg te verbeteren of omdat marktwerking hun salarissen dempt. Een enquete onder experts die niet zelf financieel gebaat zijn bij de zorg zou meer zeggen.
“Ik verwacht dat de meerderheid wetenschap het liefst zo zuiver mogelijk houdt; de universiteit ziet als een plaats waar volop ruimte is voor nieuwsgierigheid naar hoe de wereld in elkaar zit. En niet als een bedrijf waar wantrouwige managers de kwaliteit van onderzoek en onderwijs in het keurslijf van kwantificeerbare output persen.”
Dat het hoger onderwijs een diplomafabriek wordt is onvermijdelijk en ook niet geheel onwenselijk: we moeten niet doen alsof al die duizenden bedrijfskundigen en jursiten die later gewoon een kantoorbaan krijgen bij een commercieel bedrijf, allemaal volbloed “wetenschappers” zijn en het is ook niet realistisch om te verwachten dat de overheid meer geld blijft steken in studies die opleiden tot werkloosheid (bv. kunstgeschiedenis) maar wel snel steeds meer studenten aantrekken, je kunt dan gewoon niet verwachten dat je budget per student niet zal dalen. Als de helft van jongeren hoger opgeleid is is het hoger onderwijs eigenlijk al per definitie een diplomafabriek en in zekere zin is het dat altijd al een beetje geweest: bv. geneeskunde is altijd al een hele dure, hele uitgebreide beroepsopleiding geweest.