Intellectuele uitwisseling en wetenschappelijk toptalent creëren, het zijn maar façades. Iedereen weet waar ERASMUS werkelijk voor staat, althans, iedereen die op ERASMUS ging. De laatmiddeleeuwse filosoof uit Rotterdam? Nee, die werd er pas later bijgesleept, nadat de afkorting voor European Region Action Scheme for the Mobility of University Students al bedacht was. ERASMUS moet Europeanen kweken. Figuurlijk, maar ook een beetje letterlijk.

ERASMUS-uitwisselingen moeten de Europese eenwording bespoedigen. Overal ontmoeten studenten uit verschillende Europese landen elkaar in collegezalen, in studentenhuizen en – bovenal – op ESN-feestjes. De bijbehorende alcohol maakt je Engels opeens een stuk vloeiender, en al snel ook je non-verbale communicatie.

Ik kan het weten. In het Zweedse universiteitsstadje Uppsala was er dan wel geen ESN, maar internationals waren meer dan welkom op de feestjes van de eeuwenoude studentenverenigingen. Ik heb het meegemaakt: de euforie, de heimwee, de verliefdheid. Hoe dat was? *slaakt nostalgische zucht* Jättebra!

Hoogleraar Sofia Corradi – a.k.a. ‘mamma Erasmus’ – bedacht het programma in de jaren tachtig, nadat haar Italiaanse thuisuniversiteit haar buitenlandse academische werk niet erkende. Inmiddels gaat het haar om veel meer dan alleen de uitwisseling van ECTS. De baby’s die sommige ERASMUS-alumni samen kregen zijn voor haar de vleesgeworden Europeanisering. Ze noemt ze liefkozend de nieuwe leden van haar ‘ERASMUS-leger’.

Baby’s als interculturele bruggenbouwers; prachtig. Toch moeten we niet alleen maar juichen voor ERASMUS. Het Sociaal Cultureel Planbureau waarschuwde al eerder voor hoogopgeleide superkoppels, en die maken we nu op Europees niveau. Kosmopolitische, jonge Europeanen uit de hogere middenklassen die elkaar op de ESN-feestjes gretig tegen de muur drukken vormen de nieuwe grand monde, zoals de achttiende-eeuwse edellieden dat vroeger deden.

Vervolgens trekken ze voornamelijk naar het rijke westelijke gedeelte van ons continent, en lijdt Oost-Europa onder een brain drain. Als we niet oppassen, zorgt ERASMUS juist voor Europese verdeeldheid. Met morrende onderklassen en verarmde Oost-Europeanen die met afschuw kijken naar de gulle beurzen waarmee de studenten hun interculturele feestjes financieren.

Maar echt anti-ERASMUS kan ik nooit worden. En tegen de liefde kan ik helemaal niet zijn – nationaal of internationaal. Een van mijn noordelijke oud-huisgenoten heeft ontdekt dat er voor hem toch nog iets boven Groningen gaat: Finland. Een andere vriend – een communistische techneut met Trotskibaard – is onlangs verloofd met een Russische oligarchendochter. Beiden Tukkers, nu allebei verliefd op een voormalig uitwisselingsstudente. Ik gun ze een heleboel Erasmusbaby’s.

Lees alle columns van Adriaan Duiveman