Het filmpje met de ‘geflipte professor’ Corjo Jansen op de website Dumpert is een internethit met meer dan 500.000 views binnen drie dagen. De opname is absoluut hilarisch, maar menigeen zal zich toch afvragen ‘wat is hier aan de hand? Waarom staat die man zich zo op te winden?’ Om deze vragen te beantwoorden, wil ik de rechtenstudent benaderen vanuit historisch perspectief.

In de jaren dat ik wiskunde studeerde in Leiden, kwamen regelmatig groepjes rechtenstudenten lunchen in de kantine van het Mathematisch Instituut. Weliswaar droegen deze studenten geen T-shirts met ‘I love law’ op de borst, maar door hun kleding kon er geen enkel misverstand bestaan over hun studierichting: de jongens keurig jasje-dasje en de meisjes met plooirokje en parelketting (wij praten hier over de jaren tachtig). Alles in het optreden van de juristen straalde uit dat zij zich ver verheven voelden boven de wiskundigen en informatici. Een bezoek aan onze kantine was voor rechtenstudenten een soort attractie, net als aapjes kijken in de dierentuin. ‘Ha, ha, zie je die über-nerd daar met zijn Assepoester broodtrommeltje? Jezus, wat een puistenkop! Niet te geloven, de studenten aan die tafel hebben al een minuut lang niks gezegd!’

Gelukkig waren lang niet alle juristen zo arrogant en veel van mijn beste vrienden studeerden rechten. Toch was er altijd wel sprake van een zeker superioriteitsgevoel: ‘Frits, het is echt geweldig dat jij zo slim bent. Ga maar hard studeren en mooie dingen uitvinden, dan kunnen wij daar later veel geld mee incasseren.’ Volgens mijn vrienden waren de colleges bij rechten dodelijk saai: ‘Ik let nooit op en denk slechts aan al het geld dat ik later ga verdienen.’ Toch studeerden ze volgens mij wel serieus. Natuurlijk reisden mijn vrienden in de trein altijd eersteklas. Hun ouders deden typisch iets in de advocatuur en woonden in een villa.

Corjo Jansen en ik hebben ongeveer in dezelfde periode gestudeerd. In de dertig jaar die sindsdien zijn verstreken, is het zelfvertrouwen van de bèta’s fors toegenomen, terwijl dit bij rechtenstudenten juist is gedaald. Bèta’s zijn trots op hun wetenschappelijke doorbraken, op de maatschappelijke impact van hun onderzoek, ze zijn enthousiast over hun studie, en weten dat ze snel een baan zullen vinden. Juristen verdienen nog steeds goed, maar dat was ooit veel beter. Volgens Elsevier hebben medici, informatici en scheikundigen sneller een baan dan juristen en verdienen ze na anderhalf jaar meer. De discussie gaat tegenwoordig niet meer over hoeveel juristen verdienen aan de uitvindingen van de bèta’s, maar over de vraag of ze overbodig gaan worden door deze uitvindingen. Why hire a lawyer when a robot will do? Rechten is een normale studie geworden, net als bedrijfskunde en pssssiiieeechologie. De studie is minder elitair en studenten reizen gewoon tweedeklas.

Wat een drama dat Corjo Jansen nu zit opgescheept met een ‘stelletje lamzakken’ in de collegebanken. Wat een verschil met dertig jaar geleden! Rechtenstudenten moeten inderdaad weer trots worden op hun vak. Ze mogen ook trots zijn op de geleverde intellectuele prestaties en de grote maatschappelijke relevantie van het recht. Maar die arrogantie en misplaatste superioriteit zie ik liever niet meer terug.

Lees alle columns van Frits Vaandrager