Op 1 november begon ik als lector ‘Beroepsethiek’ aan de lerarenopleiding van Fontys in Tilburg. U weet niet wat een ‘lector’ is? Dan bent u waarschijnlijk niet de enige. Als ik academici over mijn nieuwe baan vertel, dan weet bijna niemand dat er op hogescholen onderzoek wordt gedaan, laat staan dat ze uitdagende functies voor gepromoveerde medewerkers bieden. Dat is spijtig. Niet alleen omdat het een potentiële werkplek is voor de aanzwellende stroom promovendi voor wie de universiteit geen toekomst biedt. Maar vooral omdat de universiteit veel kan leren van hbo-onderzoek. Dit is geen grap. Van alle studenten die een universitaire studie afronden, komt slechts een klein percentage in de wetenschap terecht. In Nijmegen behaalden afgelopen studiejaar 2.751 studenten een MA-diploma. In datzelfde jaar vonden er 311 promoties plaats. Kort door de bocht betekent dit dat zo’n 10 tot 15 procent van de studenten een voet tussen de academische deur krijgt. Of eigenlijk niet eens een voet, maar eerder een teen, want met een dr.-titel ben je nog niet binnen. Je zult vervolgens de overtuigingskracht en het doorzettingsvermogen van een Jehova-getuige moeten hebben om een onderzoeksfunctie gefinancierd te krijgen. En als de subsidie op is, ben je weer terug bij af. Maar laten we onze blik eens richten op de overgrote meerderheid van de studenten die géén wetenschapper wordt, maar bijvoorbeeld marketingmedewerker bij een woningbouwcorporatie, huurrechtadvocaat, ingenieur bij Shell, huisarts, of geschiedenisdocent op een middelbare school. Tijdens hun studie leren zij wetenschappelijk onderzoek te interpreteren en te bekritiseren, en in de MA-fase voeren ze zelfstandig wetenschappelijk onderzoek uit. Laten we eerlijk zijn: wat hebben ze daaraan in hun latere beroep? Heel erg weinig. Gelukkig is er een alternatief. In het Nederlandse hbo is nu tien jaar ervaring met zogenaamd ‘praktijkgericht onderzoek’. Dat onderzoek is niet zozeer gericht op theorieontwikkeling, maar op het oplossen van praktische problemen waar professionals in de praktijk tegenaan lopen. De eerdergenoemde ‘lectoren’ hebben daarin een voortrekkersrol. Het is uitdrukkelijk de bedoeling dat zij hbo-docenten en -studenten stimuleren hun eigen beroepspraktijk kritisch onder de loep nemen, voorstellen doen om die te verbeteren, en dit proces vervolgens evalueren. Het is, dat mag duidelijk zijn, geen onderzoek met een grote externe validiteit. Maar hoe erg is dat? Volgens mij laten universiteiten nu een enorme kans liggen om bij te dragen aan de vorming van (zelf)kritische  professionals.

Lees alle columns van Bregje van de Weijer