Sociale media hebben een nieuwe dimensie gegeven aan onze wereld en daarmee ook aan het debat over belangrijke politieke kwesties. Neem de oorlog in Israël. Op Instagram vliegen de met-Canva-vormgegeven oproepen en infographics je om de oren. Gebruikers willen laten blijken hoe erg ze het geweld vinden en aan welke kant ze staan. Een Palestijns vlaggetje ontbreekt vaak niet in een bio.

Als ik vrienden of kennissen online zie posten over dit soort politieke conflicten komen er veel vragen bij mij op. Wat is precies het doel achter de post? Hoeveel mensen bereik je met je boodschap? Post je omdat je iets te zeggen hebt of voel je de druk om te laten zien dat je politiek geëngageerd bent? Of post je omdat iedereen het doet? Wat de antwoorden ook zijn, de gedeelde mening blijft vreemd voelen. Aangezien veel van mijn vrienden daadwerkelijk politieke onderwerpen bestuderen, twijfel ik niet aan de oprechtheid van hun interesse in het conflict. Hoe kan het dan dat internetactivisme toch raar blijft voelen?

‘Post je omdat je iets te zeggen hebt of omdat iedereen het doet?’

Dat een politieke boodschap in een Instagramverhaal ongemakkelijk voelt, is helaas inherent aan het karakter van sociale media. Sociale media hebben een specifiek kenmerk dat zich richt op het zoeken naar externe validatie van anderen. Het doel van iets plaatsen op Instagram is likes verzamelen en iemands aandacht voor jou vast weten te houden, al is het maar even. Dit hoeft geen actieve motivatie te zijn, sociale media zijn ingericht op een manier waarop je onbewust toch je best gaat doen voor de bevestiging. Hierdoor kunnen we ons afvragen of activisme en sociale media misschien simpelweg onverenigbaar zijn als het gaat om karakter en motivatie.

Dan, met wie deel je je boodschap eigenlijk? Jouw volgers zijn waarschijnlijk vrienden en familie, niet onze Nederlandse politici, laat staan de premier van Israël. Als je bericht een oproep is tot het stoppen van oorlogsgeweld zijn je volgers niet degenen die je moet aanspreken. De discrepantie tussen de boodschap en de ontvanger komt daarmee ook terug in de toon van de berichten. De formulering van de boodschap heeft over het algemeen een activerende toon die wil doen aanzetten tot actie. Tenzij je Netanyahu tussen je volgers hebt staan, haalt die oproep helaas weinig uit.

Een ander inherent probleem met sociale media is dat de tijdlijn is gebouwd naar een concept van trends en hypes. Echt activisme is allesbehalve een hype. Het conflict tussen Israël en Palestina is niet nieuw en zal nog jaren voortslepen. Problemen van zo’n langdurige aard sluiten niet aan bij de ‘kort-maar-krachtig’ filosofie van het algoritme van Instagram.

Het blijft mij fascineren, internetactivisme. We kunnen niet ontkennen dat deze platforms echte activisten dikwijls een enorm bereik hebben gegeven. Aan de andere kant mogen we ook vraagtekens zetten bij het nut van een Instagram-post. Het is geen kwestie van goed of slecht, maar een mogelijkheid om te reflecteren op onszelf.

Lees alle columns van Saar Boter