Wetenschapsjournalist en wiskundige Ionica Smeets is per 1 juli aangesteld als deeltijdhoogleraar Science Communication in Leiden. Ionica is gepromoveerd in de wiskunde en heeft naast haar proefschrift nog diverse wetenschappelijke artikelen op het gebied van de getaltheorie gepubliceerd. Daarnaast heeft ze, eerst als Wiskundemeisje en later als wetenschapsjournalist, talloze blogs, columns en populariserende boeken en artikelen geschreven over wiskunde en wetenschap. Door haar optredens in tv-programma’s als DWDD, De Slimste Mens en Zomergasten is Ionica een heuse BN’er geworden.

Ionica’s enthousiasme voor de wiskunde in combinatie met haar talent om moeilijke zaken helder uit te leggen werkt aanstekelijk. Stuur Ionica met een stel wiskundehatende pubers naar een onbewoond eiland en na een week besluit de helft wiskunde te gaan studeren. Nederlandse wiskundigen mogen Ionica op hun knieën danken voor alles wat ze gedaan heeft voor het imago van het vak, want dit heeft er in belangrijke mate toe bijgedragen dat de instroom van studenten de laatste tien jaar zo spectaculair is gegroeid.

Vorig jaar publiceerde Ionica Het Exacte Verhaal, een leuk boek met praktische tips voor bètawetenschappers die hun resultaten onder de aandacht willen brengen van een breed publiek. Maar een praktische tip is heel wat anders dan wetenschappelijke kennis. Voor zover ik heb kunnen achterhalen heeft Ionica geen enkele wetenschappelijke publicatie op het gebied van de wetenschapscommunicatie op haar naam staan. Science Communication is een volwaardig wetenschapsgebied dat deel uitmaakt van de sociale wetenschappen, met eigen tijdschriften zoals Sage’s Science Communication.

Onderzoeksmethoden binnen de sociale wetenschappen verschillen radicaal van die binnen de getaltheorie. Als hoogleraar heeft Ionica het Ius Promovendi: ze mag promovendi begeleiden bij hun onderzoek en ze de graad van doctor toekennen. Maar is het verantwoord dat iemand promoties begeleidt binnen een wetenschapsgebied waarin ze zelf geen onderzoekservaring heeft en nog nooit heeft gepubliceerd? Johan Cruijff weet ontzettend veel over voetbal en schrijft ook columns, maar moet de Radboud Universiteit hem daarom benoemen tot hoogleraar topsport en een elftal promovendi laten coachen?

In Leiden kent men natuurlijk de publicatielijst van Ionica, maar kennelijk hebben andere, meer opportunistische overwegingen de doorslag gegeven. Men wil graag onderwijs aanbieden op het gebied van wetenschapscommunicatie en Ionica staat garant voor volle collegezalen. Door haar optredens in de media en deelname aan het publieke debat is Ionica een lopende reclamezuil voor de Leidse universiteit. Ik proef ook enige bèta-arrogantie. Onderzoek naar Science Communication? Dat kan een wiskundige beter dan al die sociale wetenschappers bij elkaar! In interviews gaf Ionica eerder al aan dat ze graag hoogleraar wilde worden en naar ik begrijp waren er ook aanbiedingen van andere universiteiten. Wetenschappelijke kwaliteit lijkt een achterhaald criterium bij sommige hoogleraarsbenoemingen.

Het zou beter zijn geweest indien men Ionica eerst een tenure track positie had aangeboden op het gebied van Science Communication, zodat ze zichzelf had kunnen bewijzen als onderzoeker binnen deze discipline.

Lees alle columns van Frits Vaandrager