Stan van Pelt werkte als onderzoeker bij het Donders Instituut, tot hij besloot het roer om te gooien en journalist te worden. Sinds 1 september is hij redacteur bij Vox. Stan heeft de portefeuille 'wetenschap' onder zijn hoede. Hoe kijkt hij nu tegen zijn oude werkveld aan? Deel 7 in een serie columns over de journalist versus de wetenschapper.

Torenhoge publicatie- en werkdruk, een onzeker carrièreperspectief – veel wetenschappers zijn niet te benijden. Op dit moment al helemaal niet: experimenten liggen stil en subsidieverstrekkers schuiven deadlines van beursaanvragen vooruit. Hoe houd je dan nog het hoofd boven water?

Toch kun je tijdens de coronacrisis nog altijd beter wetenschapper zijn dan journalist. Het medialandschap piept en kraakt als een houten huis in Louisiana tijdens orkaan Katrina. Ja, kranten en actualiteitenprogramma’s op tv trekken meer mensen dan ooit, maar tegelijkertijd zien tijdschriften en dagbladen hun advertentie-inkomsten kelderen.

Dat heeft grote gevolgen voor de mensen die er werken. In april hadden 11 procent méér journalisten een werkloosheidsuitkering dan de maand ervoor. Bij mediabedrijf Talpa van John de Mol wordt 6 procent van de werknemers ontslagen, is het plan. Let wel, dat gaat om mensen die in vaste dienst zijn. Tijdelijke krachten waren al de wacht aangezegd.

En dan heb ik het nog helemaal niet over de freelancers – het leger aan journalistieke huurlingen dat op opdrachtbasis normaal gesproken een aanzienlijk deel van de krantenkolommen volschrijft (soms voor een schamele 13 cent per woord). Zij zijn helemaal vogelvrij. Omdat ze geen arbeidscontract hebben, wacht er voor hen ook geen WW-uitkering als de opdrachten opdrogen.

‘We zijn de kanaries in de journalistieke kolenmijn’, appte een collega-journalist in de freelancers-appgroep waarin ik zit. Qua vaste opdrachten ligt het helemaal stil, antwoordt een ander, die eindredactiewerk doet – het leesbaar maken van teksten en koppen. De duimendraaiende sportjournalisten op redacties hebben haar werk overgenomen – bij gebrek aan voetbalwedstrijden, Olympische Spelen en Tour de France.

Daarmee vergeleken zitten wetenschappers in een luxepositie. Ze krijgen een prima salaris en universiteiten zijn betonnen kolossen die de coronastorm wel aankunnen. Gedwongen ontslagen? In het nieuwe CAO-akkoord krijgt iedereen er 3 procent bij. De contracten van tijdelijke onderzoekers worden mogelijk verlengd als ze coronavertraging oplopen, misschien krijgen ze zelfs een vast contract-onder-voorwaarden.

En zelfs als dat allemaal niet doorgaat, hebben ze als hoogopgeleiden nog allerhande alternatieve carrièremogelijkheden – van onderwijs tot bedrijfsleven. Goed, die banen zijn misschien geen eerste keus, maar dan denk ik aan de eindredactrice uit mijn appgroep, die verzucht: ‘Ik ken journalisten die noodgedwongen in de bouw zijn gaan werken.’

En weet je wat het ergste is, voegt ze eraan toe: ‘Het betaalt ook nog beter.’

Lees alle columns van Stan van Pelt