Kerkhof
-
Willem Halffman. Foto: Dick van Aalst
We hebben onze deadline weer gehaald: ons onderzoeksvoorstel is ingediend bij een wetenschappelijk fonds. We waren er al maanden mee bezig, in internationaal overleg met collega’s in Aarhus en Berlijn. Het idee ontstond bij een congres in Madrid en groeide verder in video-overleg en online gedeelde documenten. We gingen in de kerstvakantie alvast wat extra literatuur doornemen en data opzoeken. (Het onderwerp doet er even niet toe, maar als u het echt wil weten: de zorgelijke toestand van de peer review.)
Gaandeweg werden we steeds enthousiaster over ons plan en over de onderlinge samenwerking. We hebben steun geworven van een handvol uitgevers, we hebben methoden die elkaar mooi aanvullen en spannende ideeën over hoe we relevante vragen kunnen beantwoorden. Met enig puzzelen, kregen we het ook nog helder uitgelegd onder de limiet van twaalf pagina’s, al waren daarvoor wel heel wat versies nodig.
Ondanks al dat enthousiasme en het harde werk, is de kans klein dat het ooit wat wordt. We hebben als wetenschappers moeten leren leven met een kans van ongeveer één op tien dat een project wordt toegekend. We kennen de competitie en die heeft ongetwijfeld voorstellen die even enthousiast en grondig zijn. Als we worden afgewezen, is het voorstel nergens anders in te dienen, want elk fonds stelt weer andere voorwaarden. Het geloof dat concurrentie leidt tot vooruitgang zit zó diep, dat men bereid is om de enorme verkwisting van dit soort competities over het hoofd te zien.
Maar wat doen we met de emotionele kant van de zaak? Als we straks worden afgewezen, is dat echt niet leuk. Het wordt een rouwproces, om afscheid te nemen van een voorstel en een samenwerking die zo mooi hadden kunnen zijn. Aan de verkwisting kan ik niet zoveel doen, maar misschien wel aan dat rouwproces.
En dus heb ik nog een voorstel: misschien hebben we een ritueel nodig om afscheid te nemen van afgewezen onderzoeksvoorstellen. Een soort kerkhof van doodgeboren projecten en verworpen plannen. Dan trekken we naar een vredige plek in het bos en leggen daar onze dromen te ruste. Twaalf pagina’s ongebleekt papier – dat hebben de bodemdiertjes zó verteerd.
Lees alle columns van Willem Halffman
Anco Peeters schreef op 20 februari 2023 om 12:14
Sympathiek idee! Voor die paar ‘rocksterwetenschappers’ die vaak middelen binnenhalen werkt het huidige systeem misschien goed, maar voor de voortgang van de wetenschap valt het vies tegen denk ik.
Het is ook zo zonde dat de voorstellen in het luchtledige blijven hangen: sommige worden misschien hergebruikt in nieuwe voorstellen, of als onderdelen van artikelen die later uitkomen, maar ik vermoed dat veel niet-gehonoreerde voorstellen voorgoed in het donker blijven. Diezelfde competitie zorgt er immers voor dat afgewezen voorstellen niet ergens verzameld worden waar anderen er misschien nog wat aan hebben. Want stel je voor dat iemand anders er met het idee vandoor gaat…
En toch, als we eens durven denken: wat nu als we zo’n ‘kerkhof’ bijvoorbeeld vormgeven als een online platform waar anderen iets aan hebben? Er zijn vast opties mogelijk die recht doen aan de ideeën van de originele indiener(s) en tegelijkertijd als inspiratie voor nieuwe voorstellen kunnen dienen.