Het Nijmeegse Gazaprotest is vooralsnog een toonbeeld van kritisch burgerschap, observeert columnist Willem Halffman. 'Laten we dat vooral zo houden.'

De protesten tegen het koloniale geweld van Israël en de impliciete steun daaraan door universitaire samenwerking, hebben inmiddels ook onze campus bereikt. De golf van demonstraties dwingt ons om te leren en na te denken over academische samenwerking met Israël, maar ook over welke kennis universiteiten ontwikkelen, voor welke doelen, met wie. We moeten niet zomaar toegeven aan alles wat “de samenleving” vraagt, ook niet als daar Europese financiering voor is.

De demonstranten eisen onze aandacht op en agenderen een probleem. Vervolgens is het mooie van een universiteit dat ze ruimte biedt voor discussie, om af te wegen wat het goede is, met argumenten vóór en tegen. Daar hoort ook wat passie en druk bij, maar uiteindelijk wordt het debat gevoerd met argumenten. Een universiteit hoort zo een voorbeeld te zijn van hoe een levendige democratie eraan toe kan gaan.

Bij de UvA liep dat afgelopen week helemaal uit de hand. De zinloze vernielingen van de eigen universiteit schaden niet alleen de infrastructuur die leren en debat mogelijk maken, ze zijn ook bijzonder slechte reclame voor de beweging en haar argumenten. Het bruine uiteinde van het politieke spectrum grijpt het geweld enthousiast aan om iedereen bij elkaar te vegen als “tuig” en “Hamas terroristen”. Hun autoritaire geloofsgenoten in afgegleden, illiberale democratieën wisten zo al eerder de academische vrijheid te kortwieken – en dan zijn we nog verder van huis.

‘Voor ons als academische gemeenschap is dit een oefening in kritisch burgerschap’

Voor de demonstranten levert het een enorme uitdaging op: hoe geef je ruimte aan de passie, kanaliseer je de druk, zonder je te laten provoceren tot geweld? Die provocaties komen van vier kanten: hooligans op zoek naar adrenaline, infiltranten die doelbewust komen rellen om je te discrediteren, heethoofden uit je eigen beweging en – al dan niet in reactie daarop – politiegeweld. Een eigen ordedienst helpt om mensen ter verantwoording te roepen, maar gezichten verborgen achter twee keffiyehs… niet zo. Er valt op dat vlak ook een boel te leren van eerdere bezettingen, zoals die van het Maagdenhuis.

Voor ons als academische gemeenschap is dit een oefening in kritisch burgerschap, wellicht hardnekkig, maar niet gewelddadig. Gelukkig gaat het er op onze campus veel constructiever aan toe. Dat zo houden en gewelddadige escalatie voorkomen, is een collectieve verantwoordelijkheid van de héle academische gemeenschap, van onder tot boven.

Lees alle columns van Willem Halffman