In de rubriek ‘big spenders’ interviewde het AD laatst spiritueel businesscoach Maaike. Ze heeft het helemaal voor elkaar, zo vertelt ze: haar kinderen gaan naar een privéschool, haar huis wordt drie keer per week professioneel gepoetst en ze rijdt rond in een witte Audi A5. Oh ja, ze heeft als coach zelf ook weer een businesscoach ingehuurd van 3.800 euro per maand. Haar geheim? Nou ja, The Secret dus.

Volgens Maaike ‘manifesteert’ ze haar kapitaal. Ze volgt de leer van het razend populaire zelfhulpboek The Secret. De schrijfster, Rhonda Byrne, belooft dat je alles kan krijgen als je werkt met de law of attraction: als je denkt dat je een ton op je bankrekening hebt, dan komt die vanzelf, want het universum geeft je wat je aantrekt. En zo werkt het, aldus de aanhangers, op elk vlak van je leven: gezondheid, carrière, de liefde.

Terminaal ziek? Manifesteer gewoon even gezonde cellen, joh.

Ik moest aan spiritueel businesscoach Maaike denken op een onwaarschijnlijke plek: de Studentenkerk. Afgelopen zondag was de slotviering van het semester. Onder begeleiding van dominee Marieke Fernhout waagde studente theologie Lieke Noortman zich aan Job. Dit bijbelboek vertelt het verhaal van een vriendelijke man die buiten zijn schuld in diepe ellende wordt gestort door God. Hij verliest zijn kamelen, hij zit onder de builen en zijn vrouw en tien kinderen sterven wanneer zijn huis instort. Maak daar maar eens wat opbeurends van. Noortman heeft lef.

Tot dan toe kwam de beste exegese van Job die ik ooit had gehoord niet van de kansel, maar uit South Park (S05E6). Als Cartman op een dag een erfenis krijgt koopt hij een pretpark waar alleen hij in de attracties mag. Tegelijkertijd krijgt de altijd vriendelijke Kyle aambeien. De onrechtvaardigheid van dit alles maakt dat Kyle zijn joodse geloof verliest. Kyle’s ouders komen aan zijn ziekenhuisbed om het verhaal van Job te vertellen. Dat zal zijn geloof terugbrengen.

Na afloop kijkt Kyle zijn ouders verbijsterd aan: ‘That is the most horrible story I have ever heard. (…) Job has all his children killed, and Michael Bay gets to keep making movies. There isn’t a God.’

In de Studentenkerk legde Noortman uit dat Jobs verhaal laat zien dat we met onrechtvaardigheid moeten leren omgaan. Er gebeuren wrede, willekeurige dingen, en we snappen niet waarom die gebeuren. Het ergste wat je dan kan doen is datgene wat de vrienden van Job deden. Ze zeiden tegen Job: dit kan niet zomaar gebeuren, je moet iets fout hebben gedaan, anders straft God je niet. Maar Job had niets fout gedaan. Er was geen rechtvaardige reden voor zijn leed.

Net als de vrienden van Job betogen de vele aanhangers van The Secret dat het universum een ­input-output-systeem is waar je je verlanglijstje doorheen kan trekken. Als je maar de juiste handelingen doet en de juiste dingen denkt, dan kan je alles bereiken. Dat klinkt allemaal mooi, maar omgekeerd betekent dit dat je je leed ook aan jezelf te danken hebt. Armoede? Ziekte? Verdriet? Dat doe je allemaal zelf. The law of attraction is een extreme vorm van eigen verantwoordelijkheid; hufterkapitalisme met een spiritueel suikerlaagje.

Doe mij dan maar het verhaal van Job dat Noortman zo kundig analyseerde op zondagochtend. Ja, het is the most horrible story I have ever heard, maar het leert de luisteraars compassie voor een vriendelijke man met dikke pech. Job manifesteert zich geen miljonair, maar manifesteert wel mededogen.

Lees alle columns van Adriaan Duiveman