Dit is mijn laatste week als onderwijsdirecteur Informatica & Informatiekunde. Het was zonder twijfel mijn meest tijdrovende bestuurlijke klus tot dusverre, maar uiteindelijk ook de leukste. De organisatie van universitair onderwijs is tegenwoordig rampzalig complex en vaak moest ik zwemmen in stroop. Maar door het enthousiasme en de betrokkenheid van studenten, docenten en ondersteunende staf hebben we toch veel kunnen veranderen, zoals een verdubbeling van de bachelorinstroom, nieuwe curricula waarmee we ons landelijk profileren, en nieuwe werkplekken en gratis koffie voor onze studenten in het Mercator I gebouw. Maar natuurlijk moet het nog beter.

Zo doen we nog absoluut onvoldoende aan onderwijsinnovaties met behulp van ICT, zoals digitaal toetsen, kennisclips, MOOCs en flipped classrooms. Videoblogger Derek Muller merkte terecht op dat vanuit didactisch oogpunt deze nieuwe technologische middelen geen revolutie betekenen en dat er eerder sprake is van evolutie. Maar door evolutie en natuurlijke selectie verdwijnen er wel geregeld soorten. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer wij niet beter inspelen op de technologische ontwikkelingen dan we nu doen, onze universiteit over twintig jaar zal zijn opgeheven dan wel gereduceerd tot een regionaal opleidingsinstituut.

Honderdduizenden middelbare scholieren kijken naar de geschiedenislessen van Joost van Oort op YouTube omdat die beter kan uitleggen dan hun eigen docent. Bij Informatica hadden we laatst ook een geval van een enthousiaste en deskundige docent die er niet in slaagde om de stof goed uit te leggen. Via Facebook wisselden studenten links uit van filmpjes waardoor het ze wel duidelijk werd. Een goede docent ziet dit soort ontwikkelingen als een kans: wanneer een ander de stof beter uitlegt heb jij meer tijd voor je hoofdtaak: studenten inspireren, motiveren en uitdagen. Collega’s in Eindhoven hebben de efficiëntie (en daarmee de kwaliteit) van hun programmeeronderwijs fors weten te verbeteren door gebruik te maken van software waarmee uitwerkingen van studenten deels automatisch kunnen worden nagekeken. Andere collega’s werken aan slimme algoritmen voor peer grading, waarmee je studenten van MOOCs elkaars opdrachten kunt laten nakijken zonder dat de betrouwbaarheid van de uitslag er onder te lijden heeft. De ontwikkelingen gaan snel.

Met behulp van ICT kunnen we efficiënter en vooral beter onderwijs geven. Maar voordat het zover is moet er wel eerst geïnvesteerd worden. Zo is het ontwikkelen en afnemen van goede digitale toetsen een tijdrovende bezigheid. Hoorcolleges worden al standaard opgenomen en het is eenvoudig om studenten links te geven naar relevante filmpjes op internet. Maar wanneer een docent verder wil gaan en professioneel een serie kennisclips wil opnemen dan kost dat veel tijd. Het probleem is dat onze docenten al zwaar belast zijn en geen tijd hebben voor innovatie. Ze kunnen een beroep doen op extra studentassistenten voor onderwijsinnovatie, maar dit is volstrekt onvoldoende.

Waarom zijn er allerlei loketten waar ik kan aankloppen met mijn onderzoeksplannen, terwijl er nauwelijks subsidiemogelijkheden zijn voor onderwijsinnovatie? Begin dit jaar sprak minister Bussemaker in DWDD dolenthousiast over de ICT-revolutie in het onderwijs. Maar waarom stelt ze vervolgens slechts €1 miljoen per jaar beschikbaar voor MOOCs, terwijl NWO jaarlijks €450 miljoen aan onderzoeksmiddelen mag verdelen? In Nederland zijn er zo’n 750 universitaire opleidingen. Stel dat ieder van die opleidingen jaarlijks één cursus op de schop neemt en dat dit gemiddeld €50 duizend kost. (Ik heb het niet over het ontwikkelen van MOOCs want dat is ordes duurder.) Dan is daarvoor op jaarbasis €37.5 miljoen nodig. Indien we onderwijsinnovatie serieus nemen dan moet er gewoon meer geld naar toe.

Lees alle columns van Frits Vaandrager