‘Ik herken mezelf niet,’ schrijft een mevrouw op Twitter over het gezonken Russische vlaggenschip Moskva. ’51 dagen geleden was ik boos geworden als iemand een insect had gedood. Nu sta ik te juichen omdat deze lui ten onder gingen met hun schip.’

Het raakte me. Ook ik heb woensdagnacht tot laat zitten speuren op Twitter naar bevestiging dat de ellendige raketkruiser inderdaad was gezonken, of toch op zijn minst grondig vernield. Toen Rusland het donderdagavond uiteindelijk toegaf, heb ik daar vol Schadenfreude een biertje op gedronken. F*** you, Russian warship!

Dezelfde nacht nog loeide het luchtalarm in heel Oekraïne voor wraakbombardementen.

Terwijl ik dit schrijf, lijkt het erop dat honderden matrozen van de Moskva zijn overleden. Ook al heeft dit schip (én zijn bemanning) gevochten in de misdadige Russische oorlogen in Georgië, Syrië en Oekraïne, dan nog zijn dit honderden vaders, zoons, echtgenoten, mensen. Misleide, mogelijk fanatieke Russische fascisten, of misschien bruut geronselde arme sloebers uit straatarme Aziatische deelrepublieken, maar allemaal mensen.

Het is moeilijk om de Russische soldaten en matrozen als mensen te blijven zien, in het licht van de meest walgelijke gruwelijkheden uit hun oorlogen. In de aanklachten op sociale media, lijken ze de belichaming van het absolute kwaad. ‘Denazificeer Rusland!’ roept men, waarmee beide partijen nu verwijzen naar het twintigste-eeuwse nulpunt van slechtheid. Wat poëtischer is het Oekraïense koosnaampje ‘Orks’, waarmee Russische troepen worden ontmenselijkt tot de gedrochten uit de schare van Sauron. Net zoals de eindeloze golven slechteriken uit Lord of the Rings, worden ze door hun regime genadeloos naar de ondergang gedreven. Het spektakel van hun vernieling is alle dagen op Twitter te volgen door het cameraoog van drones en raketwerpers.

Ook ik wil juichen. Ik gun de onwaarschijnlijk moedige Oekraïners hun moraalboosters en het Oog verleidt dagelijks met spektakel. Maar ik schrik van mezelf. We hebben allemaal op school geleerd hoe de propaganda uit de Tweede Wereldoorlog ontmenselijking gebruikte om gruwelijkheden te rechtvaardigen en soms voel ik datzelfde gif in mij opborrelen. Weten hoe het werkt is niet genoeg. Tegenover de ellende en de propaganda je eigen menselijkheid bewaren, vereist oefening en mentale discipline. Dus zeg mij na en herhaal: ‘Orks zijn ook mensen.’

Lees alle columns van Willem Halffman