Om de twee weken verplaatst Vox-redacteur Paul van den Broek een paar scheppen zand om dichter bij zijn ideale universiteit te komen. Met vandaag de nieuwe collegevoorzitter Gerard Meijer, die woensdagavond in zijn eerste publieke optreden zijn geloofsbrieven aflegde over goede wetenschap. ‘Tegen de stroom inzwemmen.’ Woensdagavond was het dan zover. Het honours programma lanceerde de eerste aflevering van een nieuwe reeks over ‘goede wetenschap’, met – nog een primeur – de nieuwe collegevoorzitter Gerard Meijer die de aftrap voor zijn rekening nam. Het leverde aangename verrassingen op. Neem het Engels, de voertaal woensdagavond. Ik huiverde toen ik tegen zeven uur in de bankjes in zaal 2 van het collegezalencomplex plaatsnam. Het valt te begrijpen dat dit de lingua franca in de academische gemeenschap is, maar vaak stroomt die taal bij de voormannen van deze universiteit wat morsig uit de mond. Gelukkig blijft ons de komende jaren de gêne bespaart als onze voorman een Engelse gast ontvangt: het Engels van Meijer heeft een fraaie tongval, net als zijn moedertaal het Achterhoeks. De associatie met steenkool blijft op gepaste afstand. Ethos of Science is de naam van de nieuwe lezingenreeks, wat de sprekers uitdaagt te verhalen over hun overtuiging wat ‘goede wetenschap’ is. Bij Meijer is het rolmodel geen ijverige handhaver van allerhande ethische regels, maar eerder een man of vrouw die uit het juiste hout is gesneden. We verplaatsen ons naar een snelstromende bergbeek. Karakter tonen in de wetenschap is tegen de stroom inzwemmen, aldus de geloofsbrief van Meijer. Dat klinkt gratuit, maar niet uit de mond van een man die dit zelf voorleeft. Toen niemand geloofde in het stilzetten van koude moleculen, maakte Meijer er wetenschappelijke furore mee. En hij werd later directeur van het Max Planck Instituut in Berlijn dat zijn naam ontleent aan Fritz Haber. Over die Haber kun je een stevig robbertje vechten – wat ik hier niet ga doen – maar de gemakkelijke weg was niet zijn favoriete route. Het ‘tegen de stroom inzwemmen’ als pijler onder goede wetenschap kan uit de mond van een universiteitsbestuurder argwaan oproepen. Onderzoekers worden immers aangespoord vooral publicaties te scoren. Punten vergaren op het cv staat in hoger aanzien dan dwarsigheid. Toch ziet Meijer in beide strevingen geen tegenstelling. Inzichten tegen de stroom leveren vaak de mooiste papers op, zegt hij, en worden veel geciteerd bovendien. Een goede wetenschapper moet volgens Meijer de eisen van geldschieters of puntentellers niet negeren. Het ‘goede’ behelst ook dat je slim genoeg bent om intussen je eigen weg te zwemmen. Het is onzin te beweren dat we ineens een collegevoorzitter hebben die over goede wetenschap nadenkt. Dat deed Meijers voorganger De Wijkerslooth ook, maar anders. Wie zijn dit jaar gebundelde redes leest die De Wijkerslooth elk jaar prijsgaf bij het jaarfeest van de universiteit, ziet een diep besef over wat de universiteit behoort te zijn. Het punt was dat De Wijkerslooth de groothoeklens van ‘de goede academie’ koos, met verlies aan scherpte op het leven van alledag. De focus van Meijer is de alledaagse wetenschap. Terug naar het goede karakter. Niks ten nadele van zijn voorgangers, maar Meijer is de eerste voorzitter sinds lang die is ontsproten uit het onderzoeksbedrijf zelf. Dat hoor je, zie je, en voel je. Zwem mee tegen de stroom in is geen vrijblijvend appel – waarna we overgaan tot de orde van de dag – maar gaan we nú doen. Met als fraaie uitsmijter van Meijer: ‘Juist als je tegen de stroom ingaat, moet je wél kunnen zwemmen.’ Waarvan akte – en dat we allemaal onze bergbeek weten te vinden. / Paul van den Broek

Lees alle columns van Jolene Meijerink