‘Noem mij één proefschrift dat helemaal perfect is.’ Het is voor mij wel de Radboudquote van het jaar, moet ik zeggen. En meteen ook het failliet van het huidige promotiesysteem. Niet dat ik ook maar iets af wil doen aan alle goedwillende, hardwerkende en zeer capabele promovendi en begeleiders (om over de coördinatoren van graduate schools nog maar te zwijgen), maar dit is dus waar de perverse financiële promotieprikkel toe leidt. Een proefschrift dat door twee opeenvolgende promotoren als zwaar onder de wetenschappelijke maat werd beoordeeld en dus niet tot promotie mocht leiden in de ene faculteit, werd fluitend geaccepteerd in een andere. Want, geen enkel proefschrift is perfect. Nee, natuurlijk niet. Het is een proeve van wetenschappelijke bekwaamheid, en hoeft dus niet perfect te zijn. Maar het is dus wel een proeve van wetenschappelijke bekwaamheid. En dus geen proeve van pseudowetenschappelijke bekwaamheid. En al helemaal geen ticket voor gratis geld – wat het hier wel geworden is.

Je zult maar de auteur van het betreffende proefschrift zijn, en dus je doctorstitel hebben behaald op een onderzoek dat de toets der wetenschappelijke kritiek niet kan weerstaan. Daar kwam je een tijdje geleden misschien nog wel mee weg, maar in het digitale tijdperk duurt het pak ‘m beet een seconde of twee om te weten wie het betreft. Die doctor zullen we in de wetenschap niet terugzien, denk ik zo maar. Hoewel? De academische wereld biedt plaats aan wel raardere vogels. Om nog maar eens een andere quote van afgelopen week te citeren (ook een stevige kandidaat voor de ‘quote van het jaar’-verkiezing): ‘Als ik hierover schrijf, worden mensen steevast boos op mij. Dat klopt toch niet?’ U raadt het al, het betreft hier een citaat van Roos Vonk, die denkt dat mensen boos op haar worden omdat ze schrijft over misstanden in de vleesindustrie.

Zou ze dat eerlijk denken? Dat mensen boos op haar worden omdat ze schrijft over misstanden in de vleesindustrie? Zou het niet zo kunnen zijn dat mensen boos worden omdat ze gemanipuleerde onderzoeken publiceert over het verband tussen agressie en de consumptie van rood vlees en daarmee vleeseters onterecht beschuldigt (hoi, Diederik Stapel!)? Of misschien, je weet het niet, omdat ze de vleesindustrie vergelijkt met de systematische uitroeiing van de Joden door de nazi’s? Dat mensen dus niet boos worden over de boodschap, maar over de oliedomme wijze waarop ze die boodschap zwaar over de top de media in slingert? Om haar eigen vraag maar te beantwoorden: dat klopt dus inderdaad niet, professor Vonk.

Ik wil maar zeggen: het zou me niets verbazen als we de auteur van ‘The usefulness of the Enneagram model in The Netherlands’ over een tijdje mogen begroeten als hoogleraar sociale psychologie aan onze universiteit.

Lees alle columns van PH neutraal