Het was weer genieten tijdens het Eurovisie Songfestival, eind vorige maand. Denemarken hervond seventiesdisco met burgervaders die destijds sexy waren. Een blije Duitser met een ukelele zong dat hij geen haat voelde, en eindigde als een-na-laatste met 3 punten. En Oekraïne bracht ons folkloristische techno al blazend op de Oostblokfluit. Maar toen kwam Frankrijk. Zangeres Barbara Pravi stond alleen op het podium – zonder dansers, zonder lichtshow, zonder vuurwerk. Ze zong, ze zong sneller, ze zong luider, en wij keken, stiller en stiller. Europa stond Piaf – eh, ik bedoel: paf. Mijn vriendin en ik zaten op de bank met kippenvel en vochtige ogen. Deze inzending moest winnen.

Of toch liever niet. Want het was wel Frankrijk.

Tijdens de eerste voorronde zei presentatrice Chantal Janzen nog een paar ingestudeerde Franse zinnetjes. Deed ze goed. Het publiek in Ahoy gaf haar een staande ovatie. Zouden diezelfde bezoekers net zo enthousiast zijn als het Songfestival in Parijs, Marseille of Lyon werd gehouden? Als de Franse presentator een paar plechtmatige Engelse frasen zou uitspreken, en de rest Franstalig was? Grote kans dat dat zou gebeuren wanneer Pravi zou winnen. Zo zijn die chauvinistische Fransozen.

Niet dat ik vloeiend Frans of Duits kan. Duits liet ik in de derde vallen, want ik vond de naamvallen verschrikkelijk. Dat lag niet aan de didactiek van de docent. Als hij weer eens bonje had met de conrector legde hij de naamvallen uit met een van leerlingen gestolen Kiplingaapje. Hij sloeg het aapje op de bonkige beeldbuis in het lokaal: ‘Frau Schulleiterin steht auf dem Fernseher – AUF DEM FERNSEHER.’

Mijn Frans is niet veel beter dan mijn Duits, ondanks de drie jaar extra dat ik het vak volgde. Aan de docent lag het hier evenmin: mevrouw Dannenberg was top. Ik was gewoon drukker met games en meisjes. ‘Wat kunnen die Fransen nou eigenlijk ook?’, vroeg een vriend me eens, schouderophalend. ‘Met een baguette onder hun arm en een alpinopet op hun hoofd de witte vlag naar de Duitsers zwaaien.’

Tijdens de studie geschiedenis werd me al snel duidelijk dat ik beter had moeten opletten bij mevrouw Dannenberg. In een van de eerste colleges historische vaardigheden legde een docent de regels voor essayopdrachten uit. Franse en Duitse citaten hoefde je niet te vertalen. Je moest ervan uitgaan dat je docenten én je medestudenten gewoon Frans en Duits konden. Auw.

(Deze regel geldt bij de Nijmeegse geschiedenisopleiding nog, en hier worden daadwerkelijk Duitse artikelen als literatuur opgegeven. Tot groot ongenoegen van onze studenten.)

Tegenwoordig kan ik Duits en Frans lezen, maar het kost me moeite. Ik moet wel. Als onderzoeker van de achttiende eeuw lees ik regelmatig Franstalige bronnen, zelfs als het over Nederland gaat. Zo schreef de Nijmeegse burgemeesterszoon Justinus de Beyer zijn dagboek in het Frans, niet in het Nederlands. Frans was immers hip – het was het Engels van nu.

Frans en Duits zijn niet alleen van belang om het verleden te begrijpen. De toekomst is minstens net zo meertalig. Nu de Britten zichzelf uit de EU hebben gebonjourd is Engels formeel niet eens meer een taal van de unie. Ondertussen eist Frankrijk een steeds prominentere rol op in Europa. Het Europese Universiteiten-project waar de Radboud zo dolgraag aan mee wil doen komt bijvoorbeeld uit de koker van president Emmanuel Macron. En misschien is de uitslag van het laatste Songfestival ook veelzeggend: het winnende lied was Italiaans, nummers twee en drie waren Franstalig (Frankrijk en Zwitserland). Daarna kwamen pas de Engelstalige nummers.

Engels zal nog wel even de taal van wetenschappelijke publicaties blijven. Maar dat wil niet zeggen dat de lab meetings, colleges en borrels in het Engels zullen zijn wanneer je als student langs de Europese Universiteiten trekt. (Uitwisselingen zijn een belangrijk onderdeel van het project.) Hoogleraar Nederlandse letterkunde Lotte Jensen schreef al eerder in NRC dat een echte internationale universiteit niet Engelstalig is, maar meertalig.

In de toekomst gaan de douze points naar de polyglot.

Lees alle columns van Adriaan Duiveman