(S)pion
De revolutie start niet in Limburgse mijnschachten, niet op de dokken van Rotterdam, en evenmin bij de hoogovens van IJmuiden. Nee, de bevrijding van het proletariaat begint in … het Grotiusgebouw?
Wie had dat gedacht? Ik was verbaasd toen ik het interview van Vox las met rechtenstudent Olaf Kemerink, een aanvoerder van jonge communisten. Pardon, marxisten – dat vindt kameraad Kemerink vriendelijker klinken. Anders denken mensen gelijk aan Siberische goelags.
Terwijl zijn medestudenten bij Onderneming en Recht tijdens inhouse-dagen de hielen likken van het grootkapitaal, strijdt Kemerink voor de verworpenen der aarde. Wát een idealisme. Hij wil er zelfs de wapenen voor grijpen, als het onvermijdelijk is. Dat laatste deed de top van de SP besluiten om Kemerink te royeren. Vervelend, alhoewel het niet zo vervelend is als een goelag.
Maar klinkt al dit jonge idealisme niet iets té mooi? Nadat ik drie uur lang naar filmpjes van Lange Frans had gekeken wist ik dat niets is wat het lijkt. En nu heb ik een theorie over kameraad Kemerink.
Nee, blijf doorlezen. Het zou zomaar de plot kunnen zijn van de nieuwe spionagethriller van oud-rector en romancier Theo Engelen. Maar ja, die schrijft alleen maar dingen die echt, echt, echt fictie zijn. En dit heb ik natuurlijk niet zomaar verzonnen.
In de jaren dertig rekruteerde de Sovjet-Unie vijf talentvolle studenten in Cambridge. De Cambridge Spy Ring of Cambridge Five zouden in de decennia daarna opklimmen tot de hoogste posities in de Britse overheid en de geheime dienst, MI6. Tijdens de Koude Oorlog gaven ze waardevolle informatie door aan hun Russische handlers. Toen Britse contraspionnen eindelijk het netwerk traceerden gingen er koppen rollen. Een van de vijf – Kim Philby – vluchtte naar Moskou. Zijn kop belandde op een Russische postzegel.
Tijdens diezelfde Koude Oorlog deed de AIVD, toen nog de BVD, in Nederland een poging om communistische groeperingen te infiltreren. Het was een groot succes. Zo groot zelfs, dat er maoïstische clubjes waren die voornamelijk bestonden uit informanten die informeerden over andere informanten. Staatsondermijnende blaadjes en flyers werden gedrukt met geld van de geheime dienst.
Wat nou als Kemerink eigenlijk zo’n staatsgestuurde pion is? Eentje die – misschien wel zonder het zelf door te hebben – de status quo dient door de Marijnissendynastie te ondergraven? Ik zie het al voor me. Onze kameraad bij volle maan op het bankje in het Kronenburgerpark tegenover de Kruittoren. Zwijgend schuift hij dossiers door aan een beige regenjas met gleufhoed. Spasiba tovaritsj. De eenden kwetteren in de vijver.
Ik keek nog eens goed naar de foto bij het Vox-interview. Wat een onwijs goeie kop heeft die Kemerink eigenlijk. Hij zou zo op een postzegel kunnen.
Lees alle columns van Adriaan Duiveman