Het voelt een beetje kinderachtig om een onbehagen aan de grote klok te hangen dat je zelf na vijf tellen weer vergeten bent. Dat is heel begrijpelijk, maar heel veel keer vijf seconden door een grote groep mensen maakt toch een mensenleven. De kogel moet door de kerk. Welnu, ik zou een regel toe willen voegen aan het promotiereglement.

De afgelopen weken mocht ik een paar keer een vraag stellen tijdens zo’n plechtigheid. Dat is lastig. Aan de ene kant doet het er betrekkelijk weinig toe wat je vraagt: de kandidaat zal waarschijnlijk de titel toch wel krijgen. Aan de andere kant wil je wel serieus zijn. Maar aan de derde kant dan toch ook weer niet zo serieus dat de kandidaat afgaat tegenover zijn of haar familie. De beste vraag is er een waarvan de hele zaal denkt: ‘Oei, dat is dodelijk!’, terwijl de kandidaat meteen een meesterlijke manier ziet om jou als vragensteller schaakmat te zetten en de familie met trots te vervullen over zoveel knapheid.

Omdat dit ingewikkeld is, is best begrijpelijk dat veel collega’s hun aandeel in het toneelspel op papier zetten en tijdens de plechtigheid voorlezen. Maar eerlijk is het niet.

De kandidaat, die is natuurlijk pas echt zenuwachtig. Die moet in het openbaar een gesprek voeren met hoog- en zeergeleerden die in toga voor hem zitten en zich aan het eind ‘terugtrekken voor beraad’. Die moet maar proberen te begrijpen wat er eigenlijk wordt gezegd en daar dan een antwoord op improviseren.

De vragenstellers hebben al het voordeel dat zij kunnen bepalen waarover ze willen spreken, ze zouden dat niet moeten uitbuiten door hun tekst ook nog vast te leggen. Dus: verbied het voorlezen van vragen bij promoties!

Een echt gesprek bestaat natuurlijk niet uit op de computer getypte en daarna uitgeprinte woorden. En niets is mooier, voor iedereen, als tijdens een promotie ineens een echt gesprek ontstaat.

 

Lees alle columns van Marc van Oostendorp