Transparantie
Met veel genoegen kijk ik terug op de manier waarop mijn bouwbegeleider de verbouwing van mijn nieuwe huis zorgvuldig heeft begeleid. Zo hoefde ik niet zelf te onderhandelen over zaken als onverwacht meerwerk vanwege een muur waarin een gapend gat was geslagen. Wat mij tijdens het kennismakingsgesprek vooral aansprak was zijn belofte volledig transparant te werken. Welke klant wil dat nu niet?
Mensen hebben een natuurlijke behoefte aan transparantie, zoals geïllustreerd door een experiment met een vaas met negentig ballen. Deze bevat dertig rode ballen en de resterende zestig ballen zijn ofwel geel ofwel zwart. Je mag het rode spel spelen en wint honderd euro als je een rode bal trekt. Bij het gele spel krijg je dat bedrag als je een gele bal trekt. En bij het zwarte spel ontvang je honderd euro bij het trekken van een zwarte bal. Welk spel zou jij willen spelen?
De meeste deelnemers geven de voorkeur aan het rode spel. Dit is niet logisch aangezien de kans op het trekken van een winnende bal in alle drie de spellen hetzelfde is, namelijk een op drie. Het is wel te begrijpen als we inzien dat mensen een zekere en heldere uitkomst verkiezen boven een minder transparante.
Deelnemers blijken zelfs bereid om kosten te maken ter vergroting van transparantie, ook al levert de nieuwe informatie geen winst op behalve pure kennis. Het is dan ook niet verrassend dat we om de oren worden geslagen met pleidooien voor meer transparantie. Maar wat als mensen niet goed met die transparantie om kunnen gaan?
Zo blijkt uit weer een andere experiment dat mensen sterker reageren op negatieve informatie dan op positief nieuws. Aangezien wij de natuurlijke neiging hebben om slecht nieuws te benadrukken en journalisten de professionele neiging hebben om dat te doen, betekent meer transparantie dus niet dat we ons beter voelen. Integendeel.
Oftewel, ik kijk met genoegen terug op de diensten van mijn bouwbegeleider ondanks zijn transparantie, niet dankzij.
Lees alle columns van Esther-Mirjam Sent
PLB schreef op 1 juli 2015 om 12:26
Ik heb een aantal vragen, hopelijk kunt u dit beantwoorden.
Op wat voor manier bewijst uw genoemde experiment, dat mensen een ‘natuurlijk behoefte/neiging” hebben ’transparantie’?
Klopt dat wel? Is dat zo in ieder context waar een mens in zich kan bevinden? Als je iets te verbergen heb wil je dan wel transparantie? Gaat dat dan tegen je ‘natuurlijke behoefte’ in? Of wat als je een soldaat ben en je word gevangen genomen? Wat als je als kind bang bent gestraft te worden en je liever bepaalde dingen geheim houd? Is dat dan onnatuurlijk?
Wat bedoeld u eigenlijk met ‘natuurlijk’? Als in biologisch vastgesteld? Of meer in de trend van ‘normaal’?
Heeft u rekening gehouden dat het een culturele aspect kan zijn dat men liever transparantie heeft dan niet transparantie; verduistering ?
Hoe bent u op de conclusie gekomen dat de keuze voor rood ‘niet logisch’ is? Als je 90 ballen heb en 30 zijn rood en 30 zijn zwart en 30 zijn geel, dan maakt het niet uit wat je kiest, dus hoe kan je zeggen welke van die keuze logisch is en welke niet. Stel ik had zwart gekozen, was dat dan wel een logische keuze? En zo ja waarom? En geel dan?