Loop ik door het Vondelpark, struikel ik van bierblikje naar barbecue. Kom ik tot stilstand tegen een zwartgeblakerde boom, bederft een gesmolten plasticcontainer mijn uitzicht. En dat terwijl het helemaal niet zo ingewikkeld is om het park schoon te houden. Hoe dan?

Je kunt het leuk maken. Het klassieke voorbeeld hiervan is Holle Bolle Gijs in de Efteling die het weggooien van afval beloont met ‘Papier hier, dank je wel’. Het gevolg is dat kinderen de wijde omgeving afstruinen en anderen om afval smeken om Holle Bolle Gijs weer te kunnen horen.

Je kunt het makkelijk maken. Zo kunnen geschilderde, groene voetstappen op de grond in de richting van afvalbakken een afname in zwerfafval bewerkstelligen. In Kopenhagen gebeurde dat met maar liefst 46 procent. Deze groene voetstappen verduidelijken zowel de locatie van de afvalbakken als de sociale norm (geen afval laten slingeren), en die norm komt terug in de volgende mogelijkheid.

Je kunt het dwingend maken. Zo halen goede doelen meer geld op wanneer er een sticker van ogen op een collectebus worden geplakt. Zo kopen mensen meer A-merken als ze het gevoel hebben dat ze worden bekeken door anderen. En zo wordt een kantine schoner achtergelaten als men het gevoel van sociale controle heeft.

Daarbij is het tevens belangrijk de standaard te handhaven. Immers, een berg troep nodigt ertoe uit om nog meer troep te maken. Bergen verzetten valt al niet mee, en afvalbergen al helemaal niet. Zover hoeft het echter niet te komen als er een paar eenvoudige instrumenten worden ingezet.

Als Nijmegenaar hoor ik me natuurlijk niet in een Amsterdams park te lopen ergeren. Dan kan ik beter naar het Kronenburger Park gaan. Maar daar is iedereen weer de weg kwijt, als we Frank Boeijen moeten geloven.

Lees alle columns van Esther-Mirjam Sent