De Tweede Kamer debatteerde gisteren over de vraag of een bindend studieadvies in het tweede en derde jaar van de bachelor wenselijk is. Minister Jet Bussemaker gaat een proef te draaien bij een reeks universiteiten en hogescholen. De RU gaf eerder al aan daar niet aan mee te doen.

De minister is tevreden over de resultaten van de invoering van het bindend studieadvies in het eerste jaar van de bachelor. Hoewel dat pas één vol collegejaar gedraaid heeft, wijst ze op de rendementsverbetering. Daarom is Bussemaker van plan om een experiment op te zetten waarbij universiteiten ook in het tweede en derde jaar van de bachelor een bindend studieadvies invoeren. Waarom? Om studenten aan het werk te zetten. Bussemaker, tijdens het debat gisteren in de Kamer: ‘De Nederlandse studiecultuur is te weinig ambitieus, daar mag een tandje bij.’ Gisteren werd meer duidelijk over het experiment, dat loopt tot maar liefst 2019. Verfrissend: het staat de verschillende instellingen vrij om wel of niet mee te doen aan de proef. Dat moedigt de minister zelfs aan, het is een manier waarop de verschillende universiteiten en hogescholen zich van elkaar kunnen onderscheiden. Het college van bestuur heeft eerder al aangegeven niet van plan te zijn aan het experiment mee te doen. Wie wel meedoet – vóór 1 juni moeten ze dat bekend hebben gemaakt – kiest zelf hoe het systeem er precies uit gaat zien. Het universiteitsbestuur en de medezeggenschap van een deelnemende universiteit stellen samen vast hoe het bindend studieadvies er uit gaat zien – hoeveel punten moeten studenten halen, in welke jaren, wordt er een uitzondering gemaakt voor sporters, bestuurders en langdurig zieken? Verschillende oppositiepartijen spraken zich vocaal uit tegen het plan. D66-Kamerlid Paul van Meenen: ‘De student wordt zo verantwoordelijk gemaakt voor het behalen van de door de instelling gemaakte prestatieafspraken.’ Het Kamerlid gooit er direct een fraaie analogie uit. ‘De minister wil een warm vuur in de haard, maar probeert dat voor elkaar te krijgen door aan het uiteinde van de schoorsteen te trekken, terwijl je juist hout op het vuur moet gooien.’ Zijn collega Michel Rog (CDA): ‘‘Het is haastwerk, de proef moet volgend jaar al van start gaan. Studenten die nu hun keuze al hebben gemaakt konden hier niet op voorbereiden, dat vindt mijn fractie niet netjes.’ Zijn belangrijkste reden om het plan niet te steunen: ‘Studenten hangt ook dat verschrikkelijke leenstelsel al boven het hoofd.’ Tot slot Jasper van Dijk (SP), die aangeeft dat we niet kunnen spreken van een simpel experiment. ‘Het is een verandering op enorme schaal. En wat als het mislukt? Dan hebben we studenten jarenlang als proefdieren gebruikt – of misbruikt.’ De PvdA, VVD en PVV zijn voorstander van het plan, hoewel de PvdA niet onder woorden weet te brengen waarom. VVD’er Pieter Duisenberg wel. Hij is kritisch maar enthousiast en vraagt de minister ‘welk percentage rendementsverhoging’ zij hoopt te behalen, hoe dit de ‘doelmatigheid’ gaat vergroten, of het plan ‘het nevendoel, de randvoorwaarde’ dat studenten de kans krijgen voor ‘nevenontplooiing’ niet in de wielen rijdt? PVV’er Harm Beertema drijft de spot met de (linkse) oppositiepartijen en wijst er op dat Nederlandse studenten ‘het er maar een beetje bij doen’. Overigens doet wat de Kamerleden er van vinden er niet zo zeer toe. De invoering van een bindend studieadvies in latere jaren van de bachelor valt onder de prestatieafspraken tussen universiteit en ministerie en hoeft niet per se aan de Tweede Kamer te worden voorgelegd. In het hypothetische geval dat het wel gedaan wordt, dan hebben PvdA, VVD en PVV samen een meerderheid in zowel Tweede als Eerste Kamer. / Mark Merks Zie voor meer informatie en meer uitvoerig beschreven standpunten van de verschillende woordvoerders het liveblog.