Vorige week werden voor het twintigste jaar op rij de Spinozapremies uitgereikt, de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in Nederland. De Radboud Universiteit viel dit jaar niet in de prijzen, maar heeft minstens drie redenen om te proosten op dit prijzenfestival.

#1 Omdat de Radboud Universiteit opvallend vaak in de prijzen valt
De wiskundige Mikhail Katsnelson, vorig jaar een van de vier winnaars die 2,5 miljoen euro mee naar huis kreeg, was de laatste van in totaal elf Spinoza-winnaars in Nijmegen. Is dat veel? In de loop van twintig jaar zijn 73 Spinozaprijzen uitgereikt aan Nederlandse onderzoekers. De Radboud Universiteit levert in Nederland zo’n negen procent van de onderzoeksinzet, en zou gezien haar omvang mogen rekenen op 6,5 honoreringen. Dus ja, elf prijzen is vér boven de verwachting.

#2 Omdat de onderzoekers nieuwe wegen vonden
Je hebt twee soorten Spinoza-winnaars, zei ooit een prominent Radboud-hoogleraar: zij die op hun lauweren gaan rusten en zij die met de Spinoza-miljoenen een boost geven aan hun onderzoek. Die laatste categorie is onder de elf Nijmeegse Spinoza’s goed vertegenwoordigd. Neem de enorme vlucht die het magnetisme-onderzoek van Theo Rasing nam na zijn prijs in 2008. Of de nieuwe weg die wiskundige Henk Barendregt (2002) insloeg door informatica te verbinden met mindfullness. Of de verdiepingsslag die Ieke Moerdijk (2012) maakte dankzij het aantrekken van extra wiskundetalenten. Zo kunnen we doorgaan – op lauweren rusten is geen hobby van de Nijmeegse Spinoza’s.

#3 Omdat Nederland het eerste babylab kreeg
Hoe een Spinozapremie doorwerkt tot op de dag van vandaag illustreert het Baby Research Center, de erfenis die Anne Cutler naliet aan de universiteit. De drie miljoen gulden die Cutler opstreek in 1999 (als eerste vrouwelijke Spinozawinnaar in Nederland) besteedde ze aan de oprichting van het vurig door haar gewenste babylab. In 2012 keerde ze terug naar haar geboorteland Australië en liet een lab achter dat Nijmegen toonaangevend heeft gemaakt in het onderzoek naar de jongste taalontwikkeling. Er is onderzoeksgeld in Nijmegen slechter besteed. Op naar prijswinnaar nummer twaalf in 2015 – de kandidaten staan er klaar voor. / Paul van den Broek

Morgen op Voxweb: 20 jaar Spinozapremies: drie kritische kanttekeningen