24 uur Soeterbeeck: ‘De universiteit moet zich afvragen wat ze met deze plek wil’
Welke rol speelt klooster Soeterbeeck in Ravenstein nog voor de Radboud Universiteit? Tijdens het evenement 24 uur Soeterbeeck zet de afdeling Radboud Erfgoed komend weekend het klooster in de schijnwerpers. ‘Willen we het behouden als plek van bezinning of niet?’
Komend weekend kan je in het Soeterbeeckklooster ervaren hoe de zusters-Augustinessen leefden. Tijdens de 24 uur Soeterbeeck zingt de Gregoriaanse vrouwenschola Voces Caelestes oude kloostergezangen.
De liederen van Voces Caelestes komen uit de liedboeken van de Augustinessen die tot 1997 in het klooster Soeterbeeck leefden, zegt Johan Oosterman, programmadirecteur van Radboud Erfgoed. Voces zingt niet uit de originele boeken – die blijven netjes in de kluis liggen – maar uit kopieën ervan. ‘Ze zingen exact dezelfde noten als de zusters.’
De koorleden zullen het officie van het feest van Augustinus ten gehore brengen. ‘Dat is heel mooi’, zegt Oosterman. ‘Er zitten veel teksten van Augustinus zelf bij, onder andere uit zijn Belijdenissen.’ De liederen zullen in het Latijn worden gezongen, maar deelnemers krijgen ook een boekje met vertalingen naar het Nederlands door classicus Vincent Hunink.
Naast de zangstonden kunnen aanwezigen lezingen, workshops en een rondleiding langs de kunstwerken in het klooster bijwonen. Overnachten is tegen betaling mogelijk in een een- of tweepersoonskamer, al zijn de meeste plekken daarvoor inmiddels bezet.
Tijdsgeest
Met het evenement wil Radboud Erfgoed aandacht vragen voor het klooster dat de Zusters-Augustinessen in 1997 aan de Radboud Universiteit schonken. ‘Die verbouwde het tot een vergader- en conferentiecentrum, met respect voor de geschiedenis van de plek. Bij de overdracht was de intentie dat Soeterbeeck een plek van bezinning zou blijven’, zegt Oosterman. ‘Maar de laatste tijd zijn er steeds minder heidagen, bijeenkomsten voor promovendi en cursussen voor beginnende hoogleraren in het klooster.’
Volgens Oosterman is dat deels te wijten aan de tijdsgeest, waarin mensen de reistijd van een kwartiertje naar Soeterbeeck (de treinreis vanaf Nijmegen tot het naastgelegen station Ravenstein, red.) als een te grote tijdsinvestering zijn gaan beschouwen. Maar ook het beleid van het gebouw is volgens de programmadirecteur veranderd. ‘Er wordt gestreefd naar verhuren aan organisaties die langlopende overeenkomsten afsluiten, vaak zijn ze van buiten de universiteit. Maar die weten niet altijd dat ze zich in een eeuwenoud klooster bevinden. Bovendien is het klooster op die manier minder beschikbaar voor medewerkers van de universiteit.’
‘In alle geledingen van de universiteit kom ik mensen tegen die Soeterbeeck willen behouden als plek van bezinning’
Oosterman vindt dat de universiteit zich zou moeten afvragen wat ze precies wil met Soeterbeeck. ‘Blijft het een monument met een lange erfgoedtraditie en een prachtige collectie (zie kaderstuk, red.), of gooien we het over de boeg van de commerciële exploitatie? Dat laatste kan, maar dan moeten we het misschien overdragen aan een bedrijf dat daarin gespecialiseerd is.’
Dat hoopt Oosterman uiteraard niet. ‘In allerlei geledingen van de universitaire gemeenschap kom ik mensen tegen die zeggen dat het waardevol is om Soeterbeeck te behouden als plek van bezinning, waar het verhaal en de traditie meeklinkt in wat we daar doen.’
Meer informatie over 24 uur Soeterbeeck via deze link.
Soeterbeeckcollectie
Aan het begin van de vijftiende eeuw stichtte een groep devote vrouwen in de buurt van Eindhoven het klooster Soeterbeeck. Na verschillende omzwervingen kwamen de zusters in 1732 in het klooster bij Ravenstein terecht. Daar verbleven ze tot de jaren negentig van de twintigste eeuw. Naast het gebouw schonken de Zusters ook hun bibliotheek, met daarin een omvangrijke verzameling vroege drukken en laatmiddeleeuwse handschriften, aan de Radboud Universiteit.
Met de Bijzondere Collecties van de universiteit gaan kunstenaars wel vaker aan de slag. Cabaretière Katinka Polderman en neerlandicus Sophie Reinders maakten er een ‘doeboek’ mee. En nu komt een ander deel van de verzamelingen aan de orde. Hanneke van der Grinten, dirigente van Voces Caelestes, was enthousiast over de Soeterbeeckcollectie, vertelt Johan Oosterman van Radboud Erfgoed. ‘Vooral de collectie liturgische boeken wisten haar aandacht te trekken.’