Sterrenkundigen uit heel Europa hebben bij minister Kamp van Economische Zaken hun zorgen geuit over de geplande windmolens naast megatelescoop LOFAR in Drenthe. ‘Hij moét dit signaal wel serieus nemen’, zegt de Nijmeegse astrofysicus Heino Falcke.

Er moet inmiddels een hele stapel internationale noodkreten liggen op het bureau van minister Henk Kamp. Universiteiten, onderzoeksinstituten en nationale sterrenkundeorganisaties uit Duitsland, Zweden, Engeland, Frankrijk, Ierland en Polen doen allemaal een beroep op de minister. Het zijn de Europese deelnemers van LOFAR (afkorting van Low-Frequency Array), een telescoop die bestaat uit duizenden radioantennes. Sterrenkundigen doen er onderzoek mee naar bijvoorbeeld de oorsprong van kosmische deeltjes. In de brieven wijzen de Europese astrofysici op de centrale rol van de radioantennes in Drenthe binnen de Europese radioastronomie.

Falcke is een van de initiatiefnemers van LOFAR en heeft zich de afgelopen jaren persoonlijk ingezet om het netwerk van radioantennes uit te breiden naar de rest van Europa. ‘En dat is gelukt’, zegt hij. Door het geheel van meetpunten in Europa kunnen astronomen radiosignalen uit het heelal met hoge resolutie in kaart brengen. Het heeft LOFAR tot de grootste radiotelescoop van de wereld gemaakt. Met in het hart off all places Drenthe, en wel een terp tussen Exloo en Buinen.

‘Dit verstoort onze waarnemingen en onze reputatie als betrouwbare partner.’

De regering wil nu zeven kilometer verderop vijftig windmolens van tweehonderd meter hoog plaatsen. Dat zou een harde klap zijn voor de Nederlandse sterrenkunde, zegt Falcke. ‘Dit verstoort onze waarnemingen en onze reputatie als betrouwbare partner.’

Onrust
Overigens zou het ook de provincie Drenthe geen goed doen, zegt Falcke. ‘Hier wordt nu toptechnologie neergezet. Dat moet je niet in gevaar brengen.’

Falcke heeft als voorzitter van het bestuur van LOFAR de Europese partners de afgelopen tijd op de hoogte gebracht van de Nederlandse plannen. ‘We hebben dit uitgebreid met elkaar besproken. De laatste maanden werd duidelijk dat we echt stappen moeten ondernemen, vandaar deze brieven.’

De ophef rondom het geplande windpark leeft in Drenthe al langer.  Buurtbewoners verenigden zich in een belangenorganisatie en ASTRON, het Nederlands instituut voor radioastronomie, toonde zich al vroeg ongerust. Minister Kamp schakelde een Engels onderzoeksbureau in dat de onrust moest wegnemen. Maar dat rapport, dat inderdaad weinig problemen signaleert, is niet goed, zegt Falcke. ‘De opstellers hebben onvoldoende verstand van hoe radiosterrenkunde functioneert – zeker op de gevoelige radiofrequentie waarmee wij werken.’

Wieken
ASTRON nam de proef op de som en constateerde dat de windmolens de radiostraling wel degelijk beïnvloeden. De draaiende wieken zouden de signalen van radiozenders en radars reflecteren, wat de onderzoeksresultaten verstoort.

Kamp heeft nu Agentschap Telecom, onderdeel van zijn ministerie,  ingeschakeld om de risico’s nogmaals te inventariseren. Falcke: ‘Ik hoop dat ze daar wel kijken naar onze gegevens en luisteren naar onze argumenten.’

De sterrenkundigen willen dat het windmolenpark een kilometer of tien verder verrijst. Dan zouden de radioantennes geen last hebben van de wieken.