Vandaag is de eerste officiële werkdag van de nieuwe rector. Han van Krieken reageert maar meteen op het nieuws dat academisch onderwijs onder de maat zou zijn. En hij blikt vooruit, plus een klein beetje terug.

Han van Krieken (59) zit deze week voor het eerst in het bestuursgebouw. Op zijn werktafel ligt de Gelderlander van dinsdag, met op de voorpagina de kop ‘Slechte lessen op universiteiten’. Het bericht werd door diverse media overgenomen. Een lekkere binnenkomer voor de kersverse rector.

Wat is zijn reactie op het bericht? Hij wijst als eerste op de bron van het ‘nieuws’: een rapport uit 2015 waarin veertien topdocenten vertellen wat ze vinden van het niveau van het academisch onderwijs. Veertien is niet echt maatgevend, vindt Van Krieken. ‘Bovendien’, zegt hij, ‘heb ik hier ook de nieuwste nationale studentenenquête waaruit blijkt dat studenten heel tevreden zijn over het onderwijs.’

‘Vroeger was het ook zo dat docenten onderzoek belangrijker vonden’

Aan de andere kant: die geluiden over slecht onderwijs herkent hij wel. Er zijn inderdaad academici die van mening zijn dat universitair docenten zich er te gemakkelijk vanaf maken. ‘Vroeger was het ook zo dat docenten onderzoek belangrijker vonden dan onderwijs’, aldus Van Krieken. ‘Maar de laatste jaren is dat erg veranderd.’

In het Radboudumc, waar hij hoogleraar is, kom je niet weg met slecht onderwijs. Zijn cursussen worden permanent geëvalueerd, zegt de nieuwe rector. Studenten geven gerichte feedback en colleges worden gefilmd ter nabespreking. Hoe dat bij de andere faculteiten op de campus is, weet hij nog niet, maar als rector vindt hij het van wezenlijk belang dat de kwaliteit van het onderwijs overal is gegarandeerd. Het is een van zijn speerpunten de komende jaren.

Studenten biomedische wetenschappen riepen een van zijn eigen lesblokken, Cancer Research, vorig jaar uit tot ‘beste blok. Wat waardeerden ze zo? Van Krieken: ‘Ik heb geprobeerd wetenschappelijk onderzoek heel dichtbij de studenten te krijgen. Daarvoor koppelde ik dertig promovendi aan studenten. De taak van de studenten was: verbeter het onderzoek van de promovendus.’

Het was een nieuwe vorm van onderwijs, waarbij de hoogleraar de studenten aanmoedigde creatief te denken. ‘Daarvoor hebben we de promovendi eerst een scholing gegeven, want van hen vroegen we nieuwe didactische vaardigheden.’

De kunst van goed onderwijs is volgens hem: enthousiasme opwekken aan beide kanten, dus bij de docent én bij de student. Daar hoopt hij als rector een bijdrage aan te leveren. Zelf zal hij niet zo heel veel studenten meer begeleiden. Lesblokken laten zich lastig combineren met de onregelmatige werktijden van zijn nieuwe baan. Af en toe een college geven moet echter nog wel lukken, hoopt hij. ‘En waar het kan, wil ik me bezig blijven houden met mijn onderzoek.’

Afscheid van de zorg
Han van Krieken laat niet alleen het onderwijs grotendeels achter zich, hij zal ook niet langer voorzitter zijn van het Radboudumc Centrum voor Oncologie. En hij zal geen biopten van patiënten meer bekijken door zijn microscoop.

De patholoog staat internationaal bekend als expert op het gebied van zeer complexe bloedziekten en beenmergaandoeningen. Van Krieken redde menig leven door zijn expertise in te zetten. Gaat hij dat gevoel van urgentie niet missen in zijn baan als fulltime bestuurder?

‘Dat zal moeten blijken’, antwoordt hij. Om toe te voegen dat het natuurlijk een lastige afweging was. Een arts wordt arts omdat hij mensen wil helpen. Bij hem was dat zeker het geval. Huisarts leek hem het mooiste beroep. Maar tijdens zijn studie geneeskunde in Leiden kwam hij erachter dat pathologie beter bij hem paste. ‘Als huisarts miste ik de langdurige intellectuele uitdaging. Je hebt een belangrijke rol als begeleider van patiënten en verwijst vooral door.’ Van Krieken was teveel wetenschapper om de analyse van de ziekteverschijnselen uiteindelijk aan anderen over te laten. ‘Ik wilde het zelf doen.’

Pathologen opereren op de achtergrond. Patiënten weten nauwelijks van hun bestaan; zij nemen meestal genoegen met ‘we zetten het op kweek’, of ‘we sturen het op naar het lab’. ‘Ik zie bijna nooit patiënten. Er zijn alleen af en toe kindertjes die door de microscoop naar hun eigen tumor willen kijken.’

Ook die laatste groep zal hij nu niet meer tegenkomen. En toch, zegt hij, kan hij als rector levens blijven redden. Als voorbeeld noemt hij Rudolf Virchow (1821-1902), de grondlegger van de pathologie. ‘Naast arts was hij wethouder in Berlijn. In die functie heeft hij zijn belangrijkste bijdrage geleverd aan de verbetering van de gezondheidszorg. Door in de stad riolering aan te leggen.’

Samenwerken op de campus
Van Krieken wil de faculteit geneeskunde en de faculteiten ‘aan de andere kant van de Erasmuslaan’ dichter bij elkaar brengen. Door gezamenlijk onderzoek te doen, kunnen ze een bijdrage leveren aan de gezondheid van mensen. Neem inwoners van slechte wijken, die hebben vaker last van kwalen dan zij die het zich kunnen permitteren in betere buurten een huis te kopen. Sociologen, antropologen, juristen en medici zouden de handen ineen kunnen slaan om hier een slag te maken, denkt Van Krieken. Hoe? Daarvoor moet hij de faculteiten eerste beter leren kennen. ‘Het ligt niet voor de hand er meteen een nieuwe opleiding voor in het leven te roepen. Eerst de mensen maar eens samenbrengen.’

Ook stress is zo’n actueel gezondheidsprobleem dat je gezamenlijk kunt aanpakken. Werkloosheid of het dreigende verlies van werk zijn veroorzakers van stress. Kijk, de universiteitsbestuurder kan hier dus ook direct een belangrijke rol in spelen.

Zelf ontspant hij het best bij muziek. ’s Ochtends klassiek, ’s middags jazz en ’s avonds pop. Satie en Debussy, Miles Davis en John Coltrane, Bob Dylan en Leonard Cohen. De nieuwe rector bezoekt graag concerten. ‘De laatste tijd luister ik veel muziek via Spotify. Ik koop nog altijd vinyl.’

De alfa’s op de Radboud Universiteit hoeven niet bang te zijn dat Van Krieken, een bèta, de opleidingen in en rondom het Erasmusgebouw links laat liggen, zegt hij. Zijn interesse in disciplines als sociologie – zijn vrouw is socioloog –, filosofie en letteren is groot. ‘Het is een andere manier van wetenschapsbeoefening’, stelt hij. ‘Maar het aantal publicaties is niet wat telt voor mij, het gaat erom dat onderzoek iets toevoegt.’

Han van Krieken wordt vanmiddag geïnstalleerd als rector tijdens de Diesrede. Stevenskerk, 14.00 uur. De zitting is hier live te volgen.