Thomas Quartier, monnik én wetenschapper, vindt zichzelf een betere onderzoeker nu hij in het klooster woont. ‘Ik ben dichter bij wat mijn ideaal van wetenschap is.’ Gisteren verscheen zijn boek Kiemcellen, over zijn nieuwe leven.

Thomas Quartier (43 jaar) trad twee jaar geleden in bij een Benedictijnenklooster in Doetinchem. De docent Rituele studies bij theologie en religiestudies woont er met tien andere monniken samen. Wekelijks poetst hij er de kloostergangen, want dat is zijn taak. ‘En geloof me, daar ben je wel even mee bezig.’ Maar zijn echte taak als monnik is natuurlijk een andere: bezinnen, bidden en psalmen zingen in de kerk.

Hij zocht een ‘levensvorm’,  vertelt Quartier op de zeventiende etage van het Erasmusgebouw. Voor hem op tafel staan twee gevulde colaflesjes. ‘Ik vond dat ik op een dag als vandaag wel even mocht toegeven aan m’n verslaving.’ De universiteit is voor hem vandaag niet meer dan een tussenstop. Quartier is eigenlijk op weg naar de presentatie van zijn boek Kiemcellen in de abdij van Berne, in Heeswijk-Dinter. Want liever haalt hij zijn collega-wetenschappers naar de abdij, die zijn boek uitgeeft, dan dat hij kloosterlingen naar het Erasmusgebouw stuurt. ‘Zeg nou zelf, een abdij heeft toch meer sfeer dan het Erasmus?’

Had u twee jaar terug geen levensvorm?
‘Nee, ik denk van niet, niet echt in ieder geval. Ik zie levensvorm als een bewuste manier van je tijd benutten, waar je zelf voor gekozen hebt, zoals bij een relatie of gezin. Ik merk aan mijn studenten, maar dat merkte ik ook aan mezelf, dat keuzes vaak uitgesteld worden, dat veel mensen het liefst helemaal niet kiezen voor een levensvorm. Ik had behoefte aan stabiliteit, een eigen weg. Ik wilde me onttrekken aan een wereld waarin alles draait om efficiëntie. Het kloosterleven kende ik al van nabij. Monniken maken er een dagtaak van om geen enkele trend te volgen.’

Spagaat
Quartier is nu op de eerste plaats monnik. Als hem in het Benedictijnenklooster was opgedragen de hele week de heg te knippen, dan had hij dat ook gedaan. ‘Maar de abt (het hoofd van de abdij, red.) heeft de wijsheid gehad om te zeggen: wij willen dat jij in de wetenschap blijft.’ Het klooster ziet de meerwaarde wel van een monnik die de monastieke boodschap uitdraagt buiten het klooster: op die manier kunnen maatschappij en klooster nog eens wat voor elkaar betekenen.

Hij is er achteraf blij om. Zijn onderzoek naar beleving van rituelen sluit ook wel heel mooi aan bij het kloosterleven. ‘Als je ergens rituelen in het kwadraat tegenkomt, is dat wel in een klooster.’ Al merkt hij dat het monnik-zijn niet zo eenvoudig te combineren is met zijn baan als docent en onderzoeker bij religiewetenschappen en theologie. ‘Een voortdurende spagaat tussen twee werelden’, zegt hij daarover. Want het beschouwen en naar binnen keren in het klooster vraagt veel aandacht. En de dagelijkse ‘business’ op de universiteit óók.

Prijs
Het kloosterleven heeft zijn onderzoek een boost gegeven, merkt hij. De manier waarop hij zaken aanpakt is veranderd. ‘Mijn respondenten zijn dialoog-partners geworden. Dat brengt mij op inzichten die ik een paar jaar geleden niet op het spoor kwam.’ In het onderzoek naar motieven om in te treden merkte hij dat meteen. Monniken zijn openhartiger nu hij een van hen is. ‘Je kunt op een dieper niveau gesprekken met elkaar voeren.’

‘Monniken maken er een dagtaak van om geen enkele trend te volgen.’

Maar kunt u zo wel objectieve kennis vergaren?
‘Wie zegt dat dat moet? Ik werk nog steeds volgens de wetenschappelijke standaarden: analysetechnieken en conceptuele modellen gebruik ik gewoon. De prijs die ik met mijn methode moet betalen is dat stuk objectiviteit, maar ik krijg er meer diepgang voor terug. Als je maar expliciet bent over je achtergrond, vind ik. Laat in je artikelen weten wie je bent. Mijn studenten hebben ook het recht te weten dat ik monnik ben.’

Blijft u ook monnik als u alles over rituelen in het klooster heb uitgezocht?
‘Dat hoop ik van harte. Het is niet zo dat ik monnik ben geworden ten behoeve van mijn onderzoek. Ik ben ingetreden en heb daarna pas ontdekt hoe deze levensvorm mijn onderzoek kan bevruchten. Ik ben nu dichter bij wat mijn ideaal van wetenschap is: in dialoog met mensen achter ultieme waarheden van het leven komen. Ik publiceer veel. Ik heb natuurlijk ook nog nooit zo geconcentreerd kunnen werken als nu.’