Je eetgedrag en je brein hebben volgens hersenwetenschappers alles met elkaar te maken. Als we overeten willen voorkomen, moeten we dus een kijkje nemen in het brein, vindt Esther Aarts van het Donders Instituut voor hersenonderzoek. Ze vertelt er morgen over tijdens de jaarlijkse alumnidag.

Esther Aarts, van huis uit bioloog, doet onderzoek naar mechanismen die een rol spelen bij te veel eten. Ze legt in een studie mensen met overgewicht en mensen met een gewoon gewicht onder de MRI-scanner. Alle proefpersonen krijgen een spelletje, met woorden die verwijzen naar voedsel, zoals pizza of taart, en woorden die verwijzen naar andere dingen. Aarts let op twee gebieden in de hersenen: de prefrontale cortex, de regio waarmee we controle uitoefenen op ons gedrag, en de beloningscentra, die zorgen dat bepaalde gedragingen met een prettig gevoel beloond worden.

We eten allemaal wel eens te veel, dat is gedrag gestuurd door onze beloningsgebieden

Aarts verwacht dat mensen met overgewicht bij het lezen van voedselwoorden minder activiteit laten zien in de prefrontale cortex of juist meer in de beloningscentra, dan mensen met een normaal gewicht. ‘We eten allemaal wel eens te veel. Denk maar eens aan het toetje dat we ook als we geen trek meer hebben nog even opeten. Dat heeft niet te maken met een volle of lege maag, dat is gedrag gestuurd door onze beloningsgebieden.’

Antwoord
In ander onderzoek kijkt Aarts of grote eters baat kunnen hebben bij mindfulnesstraining. Al heeft ze niet de illusie dat mindfulness hét antwoord is op overeten. ‘We moeten toe naar individuele behandelingen denk ik. Sommige mensen hebben meer baat bij een diëtist, anderen weten prima welk eten goed voor hen is maar eten toch te veel. In het laatste geval  kan mindfulness wellicht iets betekenen.’ Aarts kijkt of mindfulness invloed heeft op bijvoorbeeld de activiteit in de prefrontale cortex en in de beloningsgebieden.

Het brein stuurt je eetgedrag aan, maar volgens Aarts kun je andersom ook zeggen: wat je eet heeft effect op je brein. Al staat dit onderzoek nog in de kinderschoenen, er zijn aanwijzingen dat darmbacteriën effect hebben op het brein. ‘We weten dat de darmbacteriën bij verschillende psychiatrische stoornissen anders zijn. En we weten ook dat we met ons eten onze darmbacteriën beïnvloeden.’ Aarts neemt de proef op de som door de darmbacteriën van proefpersonen te bepalen en ze vervolgens in de MRI-scan te leggen. Daarbij kijkt ze of de proefpersonen met afwijkende darmbacteriën ook andere activiteiten laten zien in het brein.

De Alumnidag Ben je wel in orde? op 1 oktober staat in het teken van gezondheid en ziekte. Esther Aarts houdt haar lezing in de eerste ronde van lezingen, tussen 14.00 en 15.30 uur, in het Grotiusgebouw (Gr.0100). Andere sprekers in de eerste ronde zijn onder meer hoogleraar Plantenecologie Hans Kroon en hoogleraar Bedrijfseconomie Mark van Houdenhoven. Het hele programma vind je hier.