‘Ontgroening verbieden? Dan voetbal ook’
-
Foto: Steven Huls
OPINIE Hoogleraar Frits Vaandrager (tevens voormalig lid van de Leidse studentenvereniging Minerva) vindt het vreemd dat mensen opperen om de ontgroening van studentenverenigingen af te schaffen. In onderstaand opiniestuk betoogt Vaandrager dat hij het lidmaatschap van een studentenvereniging ziet als een spel dat vol passie gespeeld moet worden. 'En bij ieder spel heb je mensen die de regels overtreden.'
‘Ik heb mijn lidmaatschap van de Leidse studentenvereniging Minerva altijd gezien als een spel. Een spel met eindeloos veel rare (en soms wat oubollige) spelregels die voortkomen uit de lange geschiedenis van de vereniging. Zo mag je als eerstejaars alleen borrelen aan bepaalde tafels en mag je pas als tiendejaars je fiets parkeren bij het buffet. Het dragen van bordeauxrode stropdassen is voorbehouden aan leden van de sociëteitscommissie en alleen reünisten die net hun proefschrift hebben verdedigd mogen de uil kussen die boven de ingang van de grote zaal hangt. Alleen in uiterst bijzondere omstandigheden is het toegestaan om op de leestafel te staan. Winston Churchill hield ooit een toespraak, staande op de leestafel van Minerva, en sprak daarbij de historische woorden ‘I feel tremendous forces in this room’. Die krachten heb ik ook altijd gevoeld.
‘Ik heb bij Minerva sociale vaardigheden geleerd die je niet leert tijdens je reguliere studie’
Wanneer je een spel speelt, is het belangrijk dat alle spelers dit gepassioneerd doen en vol overgave. Hieraan levert de groentijd (bij mij heette dit nog gewoon kennismakingstijd) een belangrijke bijdrage. In de groentijd leren nieuwe leden de spelregels van de vereniging, maken ze kennis met hun medespelers, en leren ze dat ze er echt voor moeten gaan. Ik heb genoten van mijn kennismakingstijd en daarna ook geweldige jaren gehad op Minerva. Ik heb er ook buitengewoon veel geleerd. Wanneer ik bijvoorbeeld terechtkom in een nieuwe sociale context, analyseer ik automatisch wat de relaties zijn tussen de mensen, welke spelregels ze hanteren, en wat ik wel en niet kan zeggen. Dit is een belangrijke sociale vaardigheid die je niet leert tijdens je reguliere studie, behalve misschien bij culturele antropologie.
Spelregels
Nu heb je bij ieder spel mensen die de spelregels overtreden. Bij de Groningse studentenvereniging Vindicat zijn er recent een paar buitengewoon smerige overtredingen gemaakt, die door het bestuur onvoldoende streng zijn bestraft. Naar aanleiding van deze incidenten is een gigantische mediastorm opgestoken en regent het artikelen waarin ministers, prominenten en columnisten bepleiten de groentijd dan maar helemaal af te schaffen. Men slaagt er duidelijk niet meer in de zaken in proportie te zien.
‘Wanneer we de groentijd afschaffen, dan moeten we zeker ook direct stoppen met de voetbalsport’
Natuurlijk zijn de overtredingen bij Vindicat schandalig en moeten ze streng worden bestraft. Maar bij andere populaire spelen komen ook regelmatig ernstige overtredingen voor. Wat te denken van alle smerige tackles en ellebogen die wekelijks worden uitgedeeld op de Nederlandse voetbalvelden? Elke week wordt wel een aantal spelers het ziekenhuis ingetrapt. De voetbalwereld heeft verder ook grote problemen met de acceptatie van homoseksuele spelers. Wanneer we de groentijd afschaffen, dan moeten we zeker ook direct stoppen met de voetbalsport. Mijn dochter zit op hockey en kreeg onlangs van een tegenspeelsters te horen: ‘Wanneer je nog één keer lacht, dan zorg ik dat je nooit meer lacht.’ Een belachelijke opmerking, maar moet ik nu naar de politie om aangifte te doen van een doodsbedreiging? Moeten we ook de hockeysport maar gaan verbieden?
Ik denk van niet. We moeten erkennen dat overal waar mensen gepassioneerd een spel spelen, soms regels worden overtreden. Overtredingen moeten altijd bestraft worden, en wanneer het gevoel bestaat dat er een structureel probleem bestaat, moet dit worden aangepakt. Maar je moet niet een spel gaan verbieden op basis van enkele incidenten, zeker niet wanneer duizenden mensen intens genieten van dit spel en ervan leren.’
Carlijn schreef op 4 oktober 2016 om 20:56
Het verwerven van de door u gestelde sociale vaardigheden is gelukkig niet voorbehouden aan (voormalig) leden van een studentenvereniging. Ik zie eerder verbanden met opvoeding, karakter en het hebben van een sociaal netwerk (dat bestaat, ook zonder lidmaatschap).
Dat studenten lid willen worden van een vereniging die discrimineert op basis van lidmaatschapsduur en als toppunt van waardering een uil mag kussen of zijn fiets bij het buffet mag parkeren, is mij verder een compleet raadsel.
Maarten schreef op 5 oktober 2016 om 11:07
@Carlijn hoewel veel wat je zegt waar is (sociale vaardigheden buiten het lidmaatschap, opvoeding) is aan je reactie duidelijk af te lezen dat je nooit lid bent geweest. Let wel: er zijn ook andere verenigingen buiten corpora om die ontgroeningen hebben. Ik heb zelf eerst een ontgroening doorgelopen bij een vereniging voordat ik vaststelde dat een andere vereniging (zonder ontgroening) beter bij mij paste. Hoewel ik de genoemde ontgroening verschrikkelijk vond destijds, kan ik er nu wel om lachen en snappen wat de waarde kan zijn. Ik ben geen ‘corpsbal’ zoals dat in studententaal heet, maar ben het helemaal met deze oud-Minervaan eens. Verenigingen bestaan niet alleen uit ontgroeningen, bier zuipen en (voor jou) rare rituelen. Commissies waar je van waarde kan zijn voor de vereniging en de maatschappij zijn er in overvloed (je zou is moeten weten wat studentenverenigingen allemaal aan de goede doelen geven), en een vereniging is een snelkookpan voor contacten die je hele leven bijblijven. Wij zitten toch ook niet te zeiken als je alleen maar vrienden op festivals maakt en dat ‘waardevoller’ vindt? Meneer Vaandrager ziet precies wat ik ook aan deze hele discussie hekel: ineens komt iedere ambtenaar en columnist met een opgeblazen mening, maar niemand kan het in proportie zien. Vindicat moet gestraft worden voor het wangedrag van haar leden, zeker, maar op het moment kakelt iedereen die niks van studentenverenigingen afweet als een kip zonder kop.
Carlijn schreef op 5 oktober 2016 om 20:46
Hoewel mijn reactie geen mening over het afschaffen van ontgroening bevat, lees ik een defensieve reactie.
Ik vraag me af wat eerst was; de vergadering waarin bedacht werd welke levenslessen men aan de leden wilde leren of het bedenken van de activiteiten voor de ontgroening.
Ik ben overigens ook tegen afschaffen. Als je vooraf goed geïnformeerd bent, doe je het jezelf aan. Het goed informeren is een verantwoordelijkheid die de vereniging moet dragen.
Annelies schreef op 5 oktober 2016 om 12:49
Er is mijn insziens een groot verschil in de air van ontgroening en kennismakinstijd. Beide heb ik meegemaakt.
Ontgroening is te vaak een machtspelletje. “Jij wil bij onze club horen en moet dus door het stof gaan”, vrij letterlijk en met zo denigrerend mogelijke methoden. De man of vrouw in de machtspositie heeft immers wat goed te maken om over haar herinneringen heen te komen. Rechtvaardigheid, “nu ben ik de baas” en “oooh man, ze zullen voelen wat ik voelde en erger”.
Het is het stanford experiment in de levende lijven gegoten. (ter herinnering: https://en.wikipedia.org/wiki/Stanford_prison_experiment). Het wordt gebruikt omdat het werkt. Ja je kunt mensen overtuigen dat andere mensen jouw mindere zijn, dat jij beter bent dan iedereen, en “zeker dan die Sjaars, dat waardeloze tuig”. Jij hebt jouw positie immers zelf ook met bloed zweet en tranen verdiend.
Het Stanford experiment is niet voor niets al jaren verboden, omdat het dus werkt. Omdat mensen in sociale machtsposities gevormd en gebroken worden. En omdat dit experiment gigantisch uit de hand liep. Het resulteerde in sterk verhoogde mate van geweld (tja, hersenletsel?) en vernedering (bangalijsten?). Want ja, die gevangen/sjaars, dat is maar waardeloos tuig.
Arie schreef op 5 oktober 2016 om 17:37
@Annelies: terecht dat je de vergelijking trekt naar het Stanford prison experiment. Bij mijn studentenvereniging is het gebruik dat de ontgroeningscommissie in de zomer voordat de ontgroening begint samen ‘Das Experiment’ kijkt. Een film gebaseerd op het Stanford prison experiment. Misschien kunnen meer verenigingen dit toevoegen. Ik ben namelijk niet tegen een ontgroening binnen de fatsoenlijke normen en ondersteun het betoog van de heer Vaandrager. Liggen in het ‘echte leven’ machtsverhoudingen niet ook vaak ongelijk? Een goede ontgroening kan een manier zijn om hiermee om te leren gaan, juist ook voor de ontgroener.
Esra te Brinke schreef op 10 oktober 2016 om 14:38
Dus omdat mensen ooit in een situatie terecht zouden kunnen komen waar machtsmisbruik kan ontstaan, zet je ze maar meteen in zo’n situatie? Laten we anders met zijn allen in Syrië gaan wonen voor het geval dat het ooit oorlog wordt in Nederland.
Esra te Brinke schreef op 10 oktober 2016 om 14:21
De vergelijking tussen voetbal en ontgroening raakt kant noch wal. Een ontgroening draait bij voorbaat om ongelijkwaardigheid. Zo’n machtsspel is totaal niet meer van deze tijd. Wat je ziet is dat er een soort broedplaats ontstaat voor corporale persoonlijkheden die het motto “vroeger werd ik uitgebuit en nu heb ik het verdiend om anderen uit te buiten” toepassen in de echte samenleving en daardoor ver onder de maat presteren voor een vaak toch al te hoog salaris. Volgens mij is dat niet waar we naartoe willen met deze wereld.