2016 loopt ten einde. In een terugblikserie stelt Vox de vraag: hoe liep het af? Deel 4: Hoogleraar astrofysica Heino Falcke over de windmolens in Drenthe, gevaarlijk dicht bij megatelescoop LOFAR.

Een half jaar terug zag het er somber uit voor megatelescoop LOFAR in Drenthe. De radiotelescoop bestaat uit duizenden antennes, verspreid over Europa. In heel Europa maken sterrenkundigen gebruik van LOFAR voor onderzoek naar bijvoorbeeld de oorsprong van kosmische deeltjes. Hoogleraar sterrenkunde Heino Falcke is een van de initiatiefnemers van LOFAR en heeft zich de afgelopen jaren persoonlijk ingezet om het netwerk van radioantennes uit te breiden naar de rest van Europa. Dat is gelukt. Door het geheel van meetpunten in Europa kunnen astronomen nu radiosignalen uit het heelal goed (met hoge resolutie) in kaart brengen. Het heeft LOFAR tot de grootste radiotelescoop van de wereld gemaakt. Met in het hart  een terp tussen Exloo en Buinen in Drenthe – off all places.

Oude plan
Maar laat de regering nu net zeven kilometer verderop vijftig windmolens van tweehonderd meter hoog willen plaatsen. De elektromagnetische straling van de molens zouden niet alleen de waarnemingen van de astrofysici verstoren, maar ook ‘onze reputatie als betrouwbare partner’, zoals Falcke het formuleert. Afgelopen voorjaar uitten sterrenkundigen uit Europa (van universiteiten, onderzoeksinstituten en nationale sterrenkundeorganisaties) daarom per brief hun zorgen aan minister Henk Kamp. Hoe dat afliep?

‘De minister heeft uiteindelijk wel onze argumenten serieus genomen.’

Falcke: ‘Een paar weken geleden zijn we tot een overeenkomst gekomen met de minister. De techniek die gebruikt gaat worden bij de molens houdt de elektromagnetische straling zo beperkt mogelijk. En de molens zullen een paar dagen per jaar uitstaan. Daarbij zullen de meest dichtbijzijnde molens in het oude plan van de regering niet gebouwd worden.’

Blij is Falcke overigens niet. ‘Het was natuurlijk beter geweest als de molens daar helemaal niet werden gebouwd. Maar, de minister heeft uiteindelijk wel onze argumenten serieus genomen. Zo zag het er aanvankelijk niet naar uit. We zullen nog extra werk moeten verrichten om de invloed van de molens te minimaliseren. Maar de kosten daarvoor krijgen we waarschijnlijk vergoed van het Rijk.’