De Radboud Honours Academy wil meer studenten aanspreken. De focus verschuift van excellentie naar talent in bredere zin. Een gesprek met manager Annemarie Hinten en programmaregisseurs van de interdisciplinaire honoursprogramma’s Dorine van Espelo en Tim Houwen. Onderwerp: de Honours Academy 2.0.

Wat houdt de nieuwe koers van de Honours Academy in?

Annemarie Hinten: ‘De focus van de Honours Academy verschuift van excellentie naar talent in bredere zin. Voorheen leerden studenten vooral goed onderzoek doen. Nu willen we studenten breder opleiden: je krijgt bij honours echt een totaalpakket. Meer aandacht komt te liggen bij vaardigheden, zoals presenteren en discussiëren.’

Tim Houwen: ‘Het gaat om meer dan om academische vaardigheden alleen. Studenten leren zich ook manifesteren in een groep. Binnen een denktank krijgt bijvoorbeeld een verlegen persoon de voorzittershamer in handen. Leid de vergadering maar. Dat is niet per se academisch.’

Dorine van Espelo: ‘Voor de zomer vond de werving voor het interdisciplinair masterprogramma plaats. We beoordelen studenten bij sollicitaties niet op hun cijferlijst alleen. Wat voor persoonlijkheid heeft een student, wat brengt hij in? Studenten doen zó veel: ze werken, zitten bij een vereniging, doen vrijwilligerswerk. Het is te begrijpen dat ze dan niet alleen maar negens halen. De motivatie is eigenlijk veel belangrijker.’

TH: ‘Bij de interdisciplinaire honoursprogramma’s lag de norm vroeger op een 7,5 als gemiddeld cijfer om toegelaten te worden. Dat hebben we losgelaten. Er is geen bodemcijfer meer, al kijken we wel of iemand in staat is om het programma te volgen. Als je allemaal zesjes haalt, is dat nogal twijfelachtig.’

‘De studenten die hier binnen komen houden veel ballen tegelijkertijd in de lucht.’

Waarom is een nieuwe koers nodig?

AH: ‘In 2009 kregen universiteiten een flinke subsidie van het ministerie voor excellentieonderwijs. De focus moest liggen op excellerende studenten – studenten met hoge cijfers. Nu zijn we acht jaar verder en de samenleving is behoorlijk veranderd. Studenten zijn dat óók. Zij hebben te maken met een leenstelsel, een bindend studieadvies, moeten het liefst nominaal afstuderen. Daardoor hebben studenten het enorm druk en raken ze gestrest – dat blijkt ook uit onderzoek van de universiteit.’

Jullie gaan je dus richten op studenten met talent. Hoe breed moeten we dat opvatten?

AH: ‘Een student die op een hoog niveau viool speelt, kan misschien beter ergens anders heen. Wij zitten op een ander vlak. Wij gaan ook niet op een hoog niveau voetbal onderwijzen.’

TH: ‘Eventueel de theoretische reflectie op het maatschappelijk fenomeen voetbal, dat zou dan wel weer kunnen.’

AH: ‘Wij bieden hoogwaardig academisch onderwijs aan.’

Het aantal deelnemers van de Honours Academy is vorig jaar gedaald. Is het aantrekken van meer studenten een doel op zich?

AH: ‘Nee, maar we willen wel dat een grotere groep studenten zich aangesproken voelt om een honoursprogramma te gaan doen. Daarvoor moet het toegankelijker worden. Voor veel studenten is het niet meer mogelijk om een traject van twee jaar aan te gaan. We bieden daarom kleinere programma’s aan – binnen het interdisciplinaire bachelorprogramma bieden we nu ook een éénjarig programma aan.’

TH: ‘Nieuw zijn ook de honourslabs, waarin studenten voor kortere tijd met een actueel thema aan de slag gaan. Dat kan variëren van een week tot een paar maanden. Die labs staan open voor alle studenten en moeten echt een proeftuin zijn: docenten experimenteren daar met onderwijsvormen, of met de manier van toetsing. Met de ervaring die docenten daar opdoen, kunnen zij in het reguliere onderwijs ook aan de slag.’

Is dit de vorming van de Honours Academy 2.0?

AH: ‘Ja. Er is maatschappelijk echt iets gaande waar wij op inspelen. Hoe zit onze doelgroep eigenlijk in elkaar? Ze doen zo veel tegelijk. Het komt voor dat een programmaregisseur tegen een student zegt: doe maar even een paar dagen niks. De studenten die hier binnen komen houden veel ballen tegelijkertijd in de lucht. Ze zijn vaak perfectionistisch. Daar moeten we oog voor hebben.’

Tegelijkertijd wil je dat studenten iets terug gaan doen voor de maatschappij. Hoe zit dat?

AH: ‘De universiteit wil geëngageerde studenten opleiden – dat staat in het strategisch plan. Wij willen daarom dat studenten hun kennis en kunde inzetten voor de maatschappij. Bij de disciplinaire programma’s doen studenten dat vooral door een onderzoeksthema uit te werken en de resultaten daarvan te delen. Maar we zeggen ook: je moet acht uur iets maatschappelijks gaan doen. Dit is nieuw, en inmiddels ingevoerd in het interdisciplinaire bachelorprogramma. Zo’n activiteit vormt je ook op een andere manier.’

DvE: ‘Laatst kwamen studenten met het idee om een buddysysteem op te zetten met bejaarden. Dat hoeven wij niet voor ze te bedenken, daar komen ze zelf mee.’

Met al die veranderingen, dringt de vraag zich op: gaan jullie de naam Honours Academy veranderen?

AH: ‘Waarschijnlijk niet. We gaan het komend jaar een meerjarenvisie schrijven en dan zullen we daar wel over nadenken. Maar je moet je afvragen: wat gooi je weg? Honours is een begrip, zowel in het Nederlandse hoger onderwijs als in het buitenland.’

In de discussie over de basisbeursgelden van vorig jaar, kreeg de Honours Academy het flink te verduren. Studenten vonden dat geld dat voor alle studenten bestemd was, ten gunste kwam aan een klein deel van de studenten: namelijk via investeringen in de Honours Academy. De associatie met excellentieonderwijs is nog altijd erg sterk, bleek toen.

AH: ‘Dat is voor ons natuurlijk niet leuk. De afgelopen twee jaar zijn er veel vernieuwingen doorgevoerd. De kwaliteit is vooruit gegaan. Wij werken bovendien sterk aan ons imago. Het zou prettig zijn als studenten beter komen te weten wat er hier allemaal gebeurt.’

De Nijmeegse studentenraad heeft vorig jaar instemmingsrecht afgedwongen op de inhoud van de Honours Academy. Is dat vervelend voor jullie?

AH: ‘Ik ben daar juist blij mee. Wij willen meer studenten aanspreken. Doordat de studentenraad meedenkt, hoop ik dat ze ons kunnen versterken.’

Toch was er sprake van frustratie bij de studentenraad over de manier van inspraak. De behandeling van de Honours Academy in de medezeggenschapsagenda is daarom al een maandje vooruit geschoven.

AH: ‘Dat heeft alles te maken met verwachtingen. Dat er instemmingsrecht is verleend, wil niet zeggen dat de medezeggenschap over alles kan meebeslissen. Over hoe we dat invullen zijn we nu in gesprek.’