Zevenentwintig jaar lang verzamelden Duitse onderzoekers gegevens over de insectenpopulatie in beschermde natuurgebieden. De Nijmeegse onderzoekers Hans de Kroon en Caspar Hallmann werden ingeschakeld om deze gegevens te analyseren en hun conclusies zijn schrikbarend. 'Er is nog maar 24 procent van de insectenpopulatie over'.

Maar liefst 76 procent van de vliegende insecten is verdwenen, concluderen Caspar Hallmann, Hans de Kroon en collega’s in hun onderzoek. Het onderzoek werd gisteren gepubliceerd. Duitse onderzoekers van de Entomologische Vereniging Krefeld verzamelden zevenentwintig jaar lang gegevens over vliegende insecten en zagen hun onderzoeksobject onder hun handen wegglijden, vertelt de Kroon. Ze maakten zich ernstig zorgen, maar beschikten niet over de middelen om een betrouwbare analyse te maken. ‘Wij konden dit wel en via via raakten wij bij dit project betrokken’, aldus de Kroon.

Alledaagse insecten
Verspreid over de jaren werden gegevens verzameld in 63 Duitse natuurgebieden. Over een heel seizoen werd gewogen hoeveel gram insecten er opgevangen werden in een speciale val. Dit leverde veel, betrouwbare gegevens op. ‘De uitkomsten van dit onderzoek zetten ons ontzettend op scherp’, vertelt de Kroon. ‘Bijen, motjes, vliegen, muggen, you name it en het is voor een groot gedeelte weg. Het gaat niet per se om bijzondere soorten, we hebben het hier echt over alledaagse insecten.

Er is nog maar 24 procent over van dat wat we zo’n dertig jaar geleden hadden. ‘De rillingen lopen over mijn rug als ik hier aan denk’, zegt de Kroon. Hallmann vult aan: ‘Je moet bedenken dat dit om beschermde gebieden gaat. Dat zelfs hier zo’n enorm grote afname te zien is, betekent dat het helemaal mis is’.

‘De rillingen lopen over mijn rug als ik hier aan denk’

Onbekende oorzaak?
Over de oorzaak van de schrikbarende afname valt alleen nog te speculeren. ‘In eerste instantie denk je aan het klimaat’, vertelt Hallmann, ‘maar dit kan eigenlijk niet: als de aarde opwarmt zou je juist méér insecten moeten zien’. Eerder deden Hallmann en de Kroon onderzoek naar het bestrijdingsmiddel imidacloprid en de negatieve gevolgen daarvan op de vogelpopulatie. Kan dit bestrijdingsmiddel ook de oorzaak zijn van de verdwijnende insecten? ‘Daar kunnen we niets definitiefs over zeggen. Maar het zijn stuk voor stuk vrij kleine natuurgebieden omringd door landbouwbedrijven. Insecticiden blijven in de beklaagdenbank zitten’.

Plundering van de natuur
Wat nu? De Kroon: ‘Allereerst moeten we heel snel gaan uitzoeken wat er precies aan de hand is om de oorzaken van deze achteruitgang te achterhalen. Ondertussen moeten we nog voorzichtiger omgaan met onze natuur. Positieve maatregelen bevorderen, zoals bloemrijke akkerlanden aanleggen om de populaties van insecten beter te laten gedijen. Ook zouden beschermde gebieden groter moeten, zodat akkerlanden er minder invloed op hebben’. Op de vraag wat wij zelf kunnen doen, is niet per se een antwoord. ‘Heel eerlijk: vandaag biologisch eten, gaat de insecten van morgen niet redden,’ aldus Hallmann, ‘maar het is wel belangrijk dat we ons eindelijk eens gaan beseffen waar ons eten vandaan komt. Het moet steeds goedkoper, daar plunderen we de natuur mee’.

[kader-xl]Het onderzoek krijgt niet alleen in Nederland veel aandacht, ook in het buitenland halen De Kroon en Hallmann de voorpagina’s. In Engeland publiceren grote nieuwssites als BBC en The Guardian het nieuws, in Amerika heeft CNN lucht gekregen van het onderzoek. In Duitsland, waar het onderzoek werd uitgevoerd, schrijft onder andere de Stern een voorpaginabericht. Ook Spanje en België brengen het nieuws.[/kader-xl]