Actiegroep verstuurt adviesrapport racisme: ‘Universiteit moet nog tien stappen zetten’
-
Een Black Lives Matter-demonstratie in Hamburg, 5 juni 2020. Foto: Rasande Tyskar (via Flickr)
Een safe space voor studenten met een migratieachtergrond, dekolonisatie van het curriculum en een groot racisme-onderzoek. Deze voorstellen doet een actiegroep van studenten in een adviesrapport over racisme. De universiteit reageert ‘met belangstelling’ en gaat met de studenten in gesprek.
Afgelopen maart organiseerden studenten met het Diversity Equity and Inclusion Office de Anti-Racism Awareness Week (ARA) om aandacht te vragen voor racisme op de universiteit. ‘Daarna wilden we duidelijk maken wat er nou echt moest gebeuren’, vertelt Nikita Krouwel, mede-auteur van het rapport. ‘Daar is dit rapport uitgerold.’ De auteurs zijn zes studenten van de Radboud Universiteit die betrokken waren bij de ARA.
Het 24-pagina’s tellende rapport, getiteld Advisory Report: Anti-Racism Policy Radboud University, beschrijft met welke vormen van racisme studenten te maken krijgen. Van het uitgangspunt dat iedere student op de Radboud Universiteit gelijkwaardig behandeld wordt, is volgens de actiegroep lang niet altijd sprake.
Ze vinden dat het aantal studenten van kleur aan de Radboud Universiteit te laag ligt, gekeken naar het aandeel niet-westerse inwoners van Nijmegen en Arnhem. ‘Dit gebrek aan diversiteit zorgt ervoor dat studenten met een niet-westerse achtergrond de universiteit als minder open voor etnische en raciale diversiteit zien. (…) Studenten van kleur zijn ondervertegenwoordigd aan de universiteit en worden daardoor structureel benadeeld.’
Ook stelt de actiegroep dat studenten van kleur zich soms uitgesloten en gediscrimineerd voelen. In een onderzoek op de Radboud Universiteit, uitgevoerd door studenten van de cursus Gender and Diversity: Policies and Practices, zegt 57 procent van de studenten van kleur te maken te hebben gehad met racisme op de universiteit. In totaal waren 24 studenten ondervraagd. ‘Dit legt de noodzaak bloot om gericht beleid tegen racisme in te voeren’, aldus het rapport.
Echokamer
Het leeuwendeel van het rapport behandelt de vraag hoe de universiteit racisme moet tegengaan. Meest opvallend is de oproep voor een safe space voor studenten van kleur, een lokaal waar alleen studenten met een migratie-achtergrond toegang toe hebben. Hier kunnen zij volgens het rapport zichzelf zijn zonder te worden aangekeken op hun huidskleur.
Safe spaces zijn een controversieel onderwerp. Critici vrezen dat studenten zich naar Amerikaans model terugtrekken in een echokamer waar alleen ‘woke’ meningen welkom zijn. Maar volgens Krouwel is dat niet het doel van de ‘veilige ruimtes’.
‘We willen één plek creëren waar studenten van kleur hetzelfde ervaren als de meeste witte studenten. Een plaats waar je zeker weet dat je veilig bent en je verhaal kan doen. Feit is dat voor studenten van kleur dit op de campus niet vanzelfsprekend is. Bedenk daarbij: veel plaatsen op de campus zijn feitelijk al exclusief wit, omdat er geen zwarte studenten of docenten zijn.’
Uiteindelijk hopen de studenten dat de hele universiteit een safe space wordt, zodat zo’n apart lokaaltje niet meer nodig is.
Eurocentrisch
Nog zo’n beladen term in het rapport: dekolonisatie van de universiteit. De actievoerders vinden dat opleidingen nog te vaak een wit, eurocentrisch wereldbeeld hanteren, waardoor niet-westerse perspectieven worden uitgesloten. ‘Zo kunnen ideeën van witte of westerse dominantie en privileges worden versterkt’, schrijven de studenten.
‘Alle verandering gaat te langzaam. Racisme is een hardnekkig probleem’
Opstellers van studieprogramma’s moeten daarom volgens de actievoerders nadenken welke geluiden worden gemist en nagaan waarom ze iets onderwijzen, in plaats van wat. Krouwel: ‘Dat wil niet zeggen dat witte wetenschappers massaal uit het curriculum moeten verdwijnen, maar wel dat er aandacht moet komen voor niet-westerse stemmen.’
Met name de medische, bèta- en rechtenfaculteiten moeten hun best doen om het curriculum aan te passen, vinden de studenten. Krouwel: ‘Dat zijn faculteiten waar wat ons betreft het minst wordt nagedacht over deze thema’s, terwijl er juist nog veel te winnen is. Zo heeft de studie geneeskunde nog te weinig aandacht voor huidziekten bij niet-witte mensen. ’
Startpunt
Het is de vraag hoe groot het racismeprobleem op de universiteit precies is. Zelf maken de studenten in het rapport gebruik van het studentenonderzoek van de cursus Gender and Diversity, maar deze is niet representatief. ‘Het geeft een indicatie van het probleem, maar tegelijkertijd kan je er geen conclusies mee trekken’, geeft Krouwel toe.
Daarom willen de studenten dat de universiteit uitzoekt hoe het zit met racisme op de Radboud Universiteit. Lichtend voorbeeld is Let’s do Diversity, een rapport uit 2016 over racisme op de Universiteit van Amsterdam. Het was het startpunt van een reeks antiracistische maatregelen, waaronder de komst van facultaire diversity officers.
‘We leggen de bal nu bij de universiteit neer’
Let’s do diversity is een boodschap waar Krouwel zich sowieso in kan vinden. Ze noemt het studentenrapport een ‘dringend advies’. ‘In de drie jaar dat ik me als student hiermee bezighoud, merk ik dat de universiteit mooie dingen zegt, maar is er nog te weinig veranderd. Ze zetten één stap, maar moeten er nog tien maken.’
Het rapport is bedoeld als wake-upcall voor de universiteit. ‘We leggen de bal nu bij de universiteit neer. Zij is aan zet om veranderingen door te voeren.’
Belangstelling
Namens het college van bestuur laat woordvoerder Martijn Gerritsen weten dat het rapport ‘met belangstelling’ is ontvangen. ‘We hebben waardering voor het werk dat de studenten verzetten. En willen graag met ze in gesprek over hun bevindingen.’
Dit gesprek vindt – op verzoek van de studenten – plaats na de zomervakantie. Gerritsen: ‘We nemen dat mee als onderdeel van het proces waarin beleid op dit thema wordt ontwikkeld.’
Inhoudelijk zegt Gerritsen niet op de aanbevelingen in te kunnen gaan. Rona Jualla van Oudenhoven wil dat wel. Zij is de Diversity, Equity and Inclusion Strategist van de Radboud Universiteit, en zegt zich te kunnen vinden in de ‘concrete en gedetailleerde’ aanbevelingen van het rapport. ‘Het maakt duidelijk dat de studenten en wij, als universiteit op dezelfde lijn liggen. We’re fighting the same fight.’
Gevraagd hoe ze tegen de kritiek van Krouwel aankijkt, benadrukt Van Oudenhoven dat ze de frustratie begrijpt. ‘Alle verandering gaat te langzaam. Racisme is helaas een hardnekkig probleem. Gelukkig merk ik dat op de hele universiteit de noodzaak tot verandering leeft. Ik verwacht dat we binnenkort beleidsveranderingen zullen zien.’
Peter schreef op 7 juli 2021 om 20:47
cringe
Verbaasde student schreef op 7 juli 2021 om 22:47
Een boel ongefundeerde onzin en maatregelen die waarschijnlijk werkelijk niks op gaan leveren, buiten alleen nog maar minder draagvlak voor diversiteit. Ik vind het ook tekenend dat de diversity officer meent dat “het overal leeft”. Ik weet niet waar zij dit megalomane idee vandaan heeft, maar er is net zo’n grote (zo niet groter) groep die hier dus helemaal geen biet om geeft. Maar waarschijnlijk zal dit allemaal doorgevoerd worden, want het college is als de dood om gecancelled te worden.
Oscar schreef op 8 juli 2021 om 10:01
Je slaat de spijker op de kop: “er is net zo’n grote (zo niet grotere) groep die hier dus helemaal geen biet om geeft.” De kern van het probleem is uitsluiting, ontkenning en uitwissen van de ervaringen van de ander (lees: mensen die niet voldoen aan de norm: wit, hetero, man). Mijn vraag is: hoe zorgen we ervoor dat witte studenten en medewerkers leren omgaan met hun ongemak in dit debat. Een van de privileges die zij ervaren is dat het mogelijk is om discriminatie en racisme te ontkennen.
R Toosevelt schreef op 8 juli 2021 om 14:30
Nouja, ze moet natuurlijk wel om haar eigen (veel te goed betaalde) baantje in stand te houden.
Dit soort figuren zijn voor equity, nou dan eis ik als 1e-jaars Phd hetzelfde salaris als haar.
Verbaasde student schreef op 9 juli 2021 om 09:37
@ Oscar nee, dat is dus niet het ding. je framet het nu alsof er niks om geven hetzelfde betekent als uitsluiten. er is een grote groep mensen die het prima vindt dat beleid omtrent diversiteit wordt ingevoerd, maar die dit onzinnige, onnozele activistische gelul uit de VS gewoon niks vinden. je hebt zelf ook door dat een groot deel van de punten die in het artikel staan zelf al racistisch zijn?
Oscar schreef op 10 juli 2021 om 13:48
Dag verbaasde student,
Als ik kijk naar alle groepjes/verenigingen/commissies die op de campus zijn gevestigd dan is dat heel divers. Een mooi voorbeeld vind ik Dito, het is een groep speciaal voor queer jongeren, maar natuurlijk is iedereen welkom. Dat laatste geldt natuurlijk ook voor bijvoorbeeld MSVNijmegen en voor Phocas. Maar als je ze van een afstandje bekijkt (zonder te generaliseren) dan zijn ook die groepen behoorlijk homogeen.
Daarom zou ik als ik jullie was me vooral niet te veel zorgen maken over een groep studenten die graag bij elkaar wil komen om te praten over hun ervaringen op de universiteit en dat in een omgeving wil doen waar zij zichzelf prettig bij voelen. Is dat racistisch?
Bovendien denk ik dat iedereen best een keer langs mag komen om te luisteren naar die ervaringen. Luisteren zou zelfs zeer waardevol zijn om meer begrip te krijgen voor studenten met een migratie-achtergrond. Misschien besef je jezelf dan pas in welke positie witte studenten zich eigenlijk begeven en welke privileges zij daardoor ondervinden op de campus en daarbuiten.
Als je de geluiden en meningen die in het rapport zijn opgesteld onzinnig, onnozel of verbazingwekkend vindt, dan kan ik alleen zeggen: welkom in de echte wereld. Want buiten de witte safespace van de universiteit ga je ook andere meningen tegenkomen waar je naar zal moeten luisteren.
H schreef op 13 juli 2021 om 19:34
@Oscar
Dat @Verbaasde student de aanbevelingen in dit rapport belachelijk vind heeft niks te makken met zijn of haar mogelijke privilege (Want jij gaat er wel heel makkelijk van uit dat hij of zij blank, excuus “wit”, is). Waarom kan je niet gewoon op de argumenten in gaan in plaats van zulke misplaatste ad hominen aanvallen te doen?
Het is gewoon een door en door rascistische bedoeling. Ja, Ruimtes waar studenten uitgesloten worden op basis van afkomst is racistisch. Ik ben zelf ook niet blank, excuus “wit”, en ben op mijn 14de naar Nederland gekomen en ik maak vaak genoeg zaken mee waarbij een mogelijke verklaring racisme is. Echter valt het allemaal heel erg mee met dat uitsluiten hoor. Ik heb een leuke vriendengroep met allemaal blanke, excuus “witte”, personen en ik heb me geen seconde buitengesloten gevoeld op de universiteit. Ik denk dan ook vooral dat mensen die daarmee echt een probleem hebben het eerder bij zichzelf moeten zoeken. Proberen ze eigenlijk wel aansluiting te vinden? Ik zie genoeg buitenlandse studenten die in een bubbel leven en geen Nederlandse vrienden hebben, en dan natuurlijk de schuld geven dat Nederlanders niet inclusief naar ze zijn. Een beetje als een turks gezin wat al 30 jaar in Nederland woont waarbij de ouders geen woord nederlands spreken. Je moet er natuurlijk ook zelf wat voor doen.
Oscar schreef op 17 juli 2021 om 10:10
Dag H.,
Ik zie je reactie nu pas, maar wil toch graag nog reageren omdat ik het waardeer dat je de moeite hebt genomen om naar mij te schrijven. Knap dat je hier durft te vertellen over je ervaringen met racisme en fijn om te horen dat jij je op de universiteit niet buitengesloten voelt.
Graag wil ik toch even een paar dingen rechtzetten. Allereerst is het niet mijn bedoeling geweest om iemand aan te vallen. Ik ben er op geen enkel moment vanuit gegaan dat de Verbaasde student wit is of op enige andere manier wordt geracialiseerd of geïdentificeerd. Ik richtte mijn commentaar dan ook op de witte student en medewerker in het algemeen, want het is nu helaas eenmaal zo dat witte mensen privileges ondervinden in Nederland en dat zwarte mensen (in al hun gradaties) daardoor vaak bewust of onbewust worden uitgesloten. Dat gebeurt bijvoorbeeld door de ervaringen van racisme weg te lachen of te ontkennen. En hoe fijn moet het dan zijn om daar met gelijkgestemden over te kunnen praten in een omgeving waar je wordt gehoord.
Belangrijker nog vind ik het feit dat het rapport zich richt op de Universiteit (en specifiek de Radboud Universiteit) als instituut en de rol die het speelt in vormen van uitsluiting en racisme in de maatschappij. Helaas leiden reacties over racisme tegen witte mensen zoals onder dit artikel staan vaak af van de daadwerkelijke problemen. Hier gebeurt dat door de nadruk te leggen op 1 van de 10 adviezen uit het rapport: een safe space of mogelijk racistische ruimte (onze meningen verschillen hierover en daarom voeren we de discussie). Ik doe hieraan mee, dus hand in eigen boezem.
En ja, zoals je zegt het is goed om er zelf wat voor te doen. Daarom ben ik ook zo blij dat deze studenten dit rapport hebben opgesteld.
Jos Joosten schreef op 8 juli 2021 om 09:31
Is dit rapport ergens gepubliceerd of anderszins publiek te raadplegen?
Mathijs Noij schreef op 8 juli 2021 om 11:24
Dag Jos,
Een samenvatting is hier te vinden: https://docs.google.com/document/d/109jD-piA2-gcOZQpEPsjbhElLnveaXYoM6wCZNAaY38/mobilebasic
Het volledige rapport is (nog) niet openbaar gemaakt maar wel op te vragen.
Vertwijfelde filosoof schreef op 8 juli 2021 om 13:20
Nadenken over mogelijke biases en het verbreden van het curriculum zijn volgens mij prima ontwikkelingen, maar een safe space voor alleen studenten met een migratie-achtergrond? Los van het feit dat de assumptie de meeste witte studenten allemaal dezelfde privileges en ervaringen zouden hebben echt betwijfelbaar is, maak je door zo’n kamer het gesprek over diversiteit en inclusie en de gewenste veranderingen juist onmogelijk.
Maar, belangrijker nog: Wat wordt bedoeld met veiligheid? Waarin schuilt de onveiligheid waar deze studenten over spreken precies? Ben je / voel je je onveilig door de aanwezigheid van witte mensen? Of gaat het om bepaalde uitingen en/of handelingen?
R Toosevelt schreef op 8 juli 2021 om 14:38
Misschien moet de universiteit eens onderzoek doen naar ‘witchdoctors’ die bliksem op mensen kunnen afsturen.
https://www.youtube.com/watch?v=C9SiRNibD14
Prachtig filmpje over dekolonizatie.
De figuren van dit rapport hebben ongeveer hetzelfde niveau.
Negeren voordat je de goede naam van de universiteit te grabbel gooit.
Pieter schreef op 8 juli 2021 om 20:04
Een safe space waar alleen mensen met bepaalde afkomst toegang hebben? Nou, nou, rascistiser kan bijna niet. Bedenk eens even hoe belachelijk het zou zijn als we aparte ruimtes zouden hebben voor alleen blanke nederlandse studenten.
Pepijn schreef op 10 juli 2021 om 01:07
Nou de comments bewijzen maar weer dat we er nog lang niet zijn…