OPINIE - Ook al zijn er maar evenveel kandidaten als zetels, dan nog hadden de verkiezingen voor de ondernemingsraad door moeten gaan. Dat vindt universitair hoofddocent en hoofdbestuurder van onderwijsvakbond AOb Marijtje Jongsma. ‘De belangen zijn te groot om de medezeggenschap nog verder te laten eroderen.’

De ondernemingsraad (OR) is het belangrijkste medezeggenschapsorgaan van de universiteit. Normaal gesproken worden daar elke twee jaar verkiezingen voor gehouden. Dit jaar is echter een uitzondering: omdat er net zo veel kandidaten waren als verkiesbare zetels, gaan de verkiezingen niet door. Zo staat dit ook in de statuten.

Draagvlak

Daar schrik ik van. Juist in deze tijden, waarin werknemers zich door het vele thuiswerken minder verbonden voelen met de organisatie en hun collega’s. Uit personeelsenquêtes blijkt dat medewerkers het belang van de medezeggenschap hoger scoren dan het functioneren. Daar liggen dus – aardig gezegd – kansen die nu nodeloos zijn blijven liggen.

Het afblazen van de verkiezingen is een gemiste kans, want ook al zijn er net zoveel kandidaten als zetels, dan nog dienen verkiezingen een belangrijk doel. Niet alleen met het oog op de zichtbaarheid van de verschillende belangenbehartigingsorganisaties (waarvan de meeste medewerkers niet eens weten dat deze actief zijn op de Radboud Universiteit) maar ook om te peilen wat het draagvlak is van de verschillende lijsten en kandidaten. Met welk mandaat zitten zij in de OR? Als een lijst of kandidaat geen of nauwelijks stemmen krijgt, de opkomst beneden alle peil is of er veel blanco stemmen binnenkomen, dan mogen de leden van de medezeggenschap zich afvragen wie zij vertegenwoordigen.

Geen onderscheid

In het geval van verkiezingen hadden alle werknemers kunnen laten weten door welke lijst zij zich het meest vertegenwoordigd voelen – AOb, FNV, AUB, PON-TRAP of lijst Jos Geelen (de verrassende nieuwkomer).

Het afblazen van de verkiezingen staat ook haaks op de groeiende behoefte aan een sterkere medezeggenschap en meer democratie op universiteiten. Hier wordt landelijk door bijvoorbeeld de AOb, FNV en WOinactie hard aan gewerkt. Er wordt in hun manifest zelfs gepleit voor een systeem met verkozen bestuurders. Wat je ook van dat laatste voorstel mag denken, een dergelijk pleidooi mist overtuigingskracht als de OR-afvaardiging niet verkozen is.

‘Het afblazen van de verkiezingen staat haaks op de groeiende behoefte aan meer democratie op universiteiten’

Toen er in maart kandidaten werden gezocht heb ik me bij de AOb fractie gemeld als lijstduwer. Helaas is er toen vanuit de OR besloten om geen lijstduwers te kandideren. Dat vind ik vreemd – er bestaat immers formeel geen onderscheid tussen een reguliere kandidaat en een lijstduwer. Uiteraard moet kiezersbedrog worden voorkomen, maar het is aan lijstduwers zelf om daar verantwoordelijkheid in te nemen.

1,1 miljard

Als ik had geweten dat ik met een reguliere kandidaatstelling verkiezingen had afgedwongen, dan had ik dat zeker gedaan. En dan had ik bij voldoende stemmen ook nog wel de tijd gevonden om op een serieuze manier invulling te geven aan het OR-lidmaatschap. De belangen zijn immers te groot om de medezeggenschap nog verder te laten eroderen.

‘De belangen zijn te groot om de medezeggenschap nog verder te laten eroderen’

De problemen liegen er niet om: 1,1 miljard onderfinanciering van de universiteiten en tóch weer nieuw aangekondigde bezuinigingen, een toenemende stijging in studentaantallen zonder eenzelfde stijging in het aantal werknemers, de werkdruk en het structureel onbetaalde overwerken, de vele tijdelijke aanstellingen, de projectificering van het onderzoek, de zorgen over het gebrek aan diversiteit en een sociaal veilig werkklimaat. Het academisch personeel lijkt inmiddels murw geslagen. Een verkozen medezeggenschap was nog nooit zo belangrijk.

Marijtje Jongsma is Universitair hoofddocent aan de Faculteit der Sociale Wetenschappen en Hoofdbestuurder bij de Algemene Onderwijsbond (AOb)