Problemen over seksualiteit en de ongelijkwaardigheid van vrouwen. Twintig deskundigen uit Bangladesh bogen zich vandaag samen met masterstudenten over tal van problemen over hulpverlening en voorlichting. ‘De rolpatronen zitten diep ingebakken in de cultuur.’

Els Rommes van Genderstudies is vanuit de universiteit leider van een drie jaar durend project om de situatie van vrouwen in sloppenwijken in Bangladesh te verbeteren. In Bangladesh is het niet anders dan in India, weet Rommes. ‘Ongewenste zwangerschap en uithuwelijken zijn aan de orde van de dag. De gemiddelde trouwleeftijd van meisjes is 13,5 jaar.’ Ook een aantal promovendi zijn betrokken bij het project: zij zullen hun opleidingstijd zowel in Nijmegen als in Bangladesh doorbrengen en kennis opdoen over voorlichting en hulpverlening.

Hoofdmoot van het dagje campus vandaag was een lezing van Jan Reynders, adviseur op terrein van onder meer gendervraagstukken, gelardeerd met anekdotes uit de 45 landen waar hij kennis heeft opgedaan. Les één: de jongens en meisjes willen heus wel over dit soort zaken praten, maar ze moeten er wel de ruimte voor krijgen, en de middelen. In Uganda was hij op een school waar veel meisjes uitvielen na de eerste menstruatie – er werd vooral over gelachen, niet over gepraat. Reynders’ voorlichting hielp, samen met door de school zelf geproduceerd maandverband. ‘Je kunt een hoop problemen voorkomen door er met kinderen over te praten.’

De rolpatronen zitten diep ingebakken in de culturen en zijn moeilijk te veranderen, zo blijkt uit een rijtje vooroordelen die Reynders opdist: vrouwen moeten een madonna zijn en geen slet. Mannen moeten stoer zijn en geen ‘homo’. Vrouwen in Bangladesh zien hun mannen als het hoofd van het huishouden. Vrouwen zijn zwak en kwetsbaar en mannen bezitten hun vrouw, terwijl jongetjes zien dat hun vader dingen voor elkaar krijgt door hun moeder te slaan en meisjes leren dat hun moeder dit toelaat. ‘Als een vrouw een huwelijksaanzoek weigert, leidt het vaak tot acid-throwing’, zegt Reynders. ‘If I can’t have her, no one can.’

Hoewel de laatste jaren de positie van vrouwen wel iets verbetert, weet Reynders op basis van gesprekken met Bengaalse mannen dat er nog een wereld is te winnen. Jawel, veel mannen vinden het oké als hun vrouwen ook werken. Maar bij ontslag wil de man dat ook zijn vrouw thuiskomt, want zelf het huishouden doen is not done. ‘Zelfs al zitten ze de hele dag thuis, zien ze er niets in om te gaan koken. Steeds meer ook geëmancipeerde vrouwen ondergaan geweld, omdat mannen zich bedreigd voelen in hun positie.’ / Margot Maas