Stel: een student rommelt met data á la Diederik Stapel. Wie is verantwoordelijk voor zo’n misstap, de student zelf of zijn begeleider? De vraag stond centraal tijdens de aftrap van de Week van de Ethiek bij sociale wetenschappen. Ethiek in de wetenschap is meer dan je data op orde hebben, zegt filosofiehoogleraar Evert van der Zweerde namens het organiserend Centrum voor Ethiek. ‘Wij zouden hier ook gestaan hebben als Diederik Stapel niet bestaan had. Wij vinden het aan de orde brengen van ethiek ook belangrijk los van dit soort schandalen.’ Maar het blijkt vanmiddag best lastig om Stapel niet in de mond te nemen. Daniël Wigboldus, hoogleraar Sociale Psychologie, haalt het fraudeschandaal regelmatig aan. Maar het is dan ook een mooi voorbeeld van wat er mis kan gaan in onderzoek. Een kleine veertig mensen kwam af op Wigboldus’ verhaal over ethiek en studenten als onderzoekers. Studenten kunnen natuurlijk ook rommelen met data. Maar wie is dan verantwoordelijk, de student zelf of zijn begeleider? ‘Als een bachelor- of masterstudent fraudeert, is naar mijn mening de begeleider verantwoordelijk’, zegt Wigboldus. ‘De begeleider is immers verantwoordelijk voor de manier waarop het onderzoek wordt afgenomen. Hij of zij moet ervoor zorgen dat al het onderzoeksmateriaal zorgvuldig verzameld is.’ Maar hoe houd je als begeleider zicht op het onderzoeksproces, wil iemand uit het publiek weten. ‘Je kunt toch doorvragen: hoe heb je die data precies verzameld. Ik moet toegeven: ik ben daar in het verleden ook losser mee omgegaan dan ik nu doe na alles wat er gebeurd is. Er zijn heel veel begeleiders die die data helemaal niet bekijken.’ Het advies van Wigboldus: praat als student en begeleider vooraf met elkaar over dit soort dingen. ‘Ik denk dat dat nog te weinig wordt gedaan. Ik zie nu vaak dat met veel enthousiasme gewoon wordt begonnen  aan het onderzoek. Zonder dat vooraf voor beide partijen duidelijk is wie waarvoor verantwoordelijk is.’/ Martine Zuidweg Tijdens de Week van de Ethiek vindt bij sociale wetenschappen elke dag een lunchbijeenkomst plaats in het Spinozagebouw (A.1.09). Steeds met andere sprekers. Aanvang: 12.45 uur. De lunch is gratis.