Op feestjes krijgt ze de ene na de andere vraag over erfenissen en testamenten, en ook tussen het lesgeven door komen studenten bij haar met vragen over de nalatenschap van opa of oma. Lucienne van der Geld, docent notarieel recht, juridisch directeur van Netwerk Notarissen en columnist van Vox, schreef een boek over erfrecht om duidelijkheid te scheppen in de complexe wereld van het erven.

Je boek heet Wie erft de naaktkat? Waarom die titel?

‘Het is typisch een dier waar je echt van moet houden, dat veel verzorging nodig heeft. Die erf je of heel graag, of liever helemaal niet. En daar zie je meteen de twee kanten van het erfrecht. Wie gaat er voor mijn naaktkat zorgen als ik er niet meer ben? Maar ook, wat als ik die naaktkat erf?’

Veel mensen denken waarschijnlijk bij een erfenis vooral aan een geldbedrag dat op je rekening wordt bijgeschreven.

‘Precies, maar schulden zijn net zo goed een erfenis.’

Wat realiseren mensen zich nog meer niet altijd bij een erfenis?

‘Dat mensen denken: het regelt zich wel. Die horen op feestjes altijd dat er een nalatenschap ergens tot ruzie heeft geleid en denken dan: dat gebeurt bij mij niet. Kijk, je kunt natuurlijk niet de emoties van de nabestaanden onder controle krijgen. Maar je kunt wel de regels van het erfrecht inzetten om ze zoveel mogelijk te voorkomen. Dan heb je in elk geval je best gedaan.’

‘Een ander misverstand is dat een erfenis zo is afgewikkeld. Terwijl het voor nabestaanden gewoon een klus is van een jaar, ook als alles goed geregeld is. Je moet iemands hele leven gaan ontmantelen. Administratief, maar ook qua spullen. Daar verkijken mensen zich echt op.’

Online laten mensen natuurlijk ook een heleboel na in dit tijdperk.

‘Ja, daar moet je ook over nadenken. Dat kunnen socialmedia-profielen zijn die je achterlaat, maar ook cryptomunten, mails, online foto’s, whatsapp-berichten. Je blijft online rondspoken als je niks vastlegt. Je digitale identiteit kan zo bijvoorbeeld gestolen worden. Ik heb voor nabestaanden daarom ook een handleiding opgenomen in het boek met tips voor de online erfenis. Niet meteen alle abonnementen opzeggen bijvoorbeeld, want dan kan je nergens meer bij.’

Veel jonge mensen zijn nog helemaal niet bezig met een testament. Zouden ze dat wel moeten?

‘Jonge mensen denken er niet over na, totdat iemand in hun omgeving jong overlijdt. Dan worden ze ineens geconfronteerd met wat iemand allemaal achterlaat, ook online. Een Facebooknotificatie als diegene jarig is bijvoorbeeld. Maar de dood is nog best wel een taboe, dus dat gevoel van urgentie ebt al snel weg.’

‘Waar jonge mensen wel over na moeten denken zijn bijzondere familiesituaties. In de wet staat dat je familie erft, dus je ouders, broers en zussen. Dat kunnen dus ook halfbroertjes en -zusjes zijn met wie je misschien helemaal geen contact hebt. Of een ouder met wie het contact is verwaterd. Dat weten veel jonge mensen niet.’

Op welke leeftijd zou je aan een testament moeten beginnen?

‘Vanaf je zestiende kun je een testament afsluiten, maar dat is wel heel vroeg. Maar als je in je twintiger jaren bent, is het wel goed om daar over na te denken.’

Waarom heb je het boek geschreven?

‘Omdat het iedereen aangaat, ongeacht of je rijk bent of arm. Ik zag het ook als een uitdaging om het op een luchtige manier te brengen. Het steekt juridisch heel complex in elkaar en het is ook nog een onderwerp waar je liever niet over nadenkt. Dat is ook zo mooi aan het erfrecht, al die emoties die erin zitten. Het taboe om na te denken over je eigen overlijden, angst voor de dood, gevoelens over de erfenis. En dat erfrecht dan weer houvast geeft als die emoties alle kanten opgaan. Ik wilde het graag vertalen naar het gewone leven, met vooral veel leuke en opvallende verhalen.’

Zoals die van de anti-schoonmoederclausule?

‘Ja, dat was een man die wraak wilde nemen op zijn schoonmoeder, en ook niet heel dol was op zijn vrouw denk ik. Zijn kind was erfgenaam, maar zijn vrouw mocht in hun huis blijven wonen. Met als voorwaarde dat zijn schoonmoeder het huis niet meer in kwam. En zij mocht vervolgens ook niet vertellen aan de schoonmoeder waarom ze niet naar binnen mocht. Dat zie ik gewoon helemaal voor me, haha. Uiteindelijk heeft een rechter daar een streep doorheen gezet. Er zijn wel grenzen.’

Wie erft de naaktkat? van Lucienne van der Geld verschijnt 22 november bij Karakter Uitgevers en kost 18,99 euro.