Een inburgeringscursus waarbij je leert om een volwaardig oordeel te vellen. Daar pleitte ‘koning-filosoof’ Coen Simon gisteravond voor tijdens zijn alternatieve troonrede in LUX. Vox-medewerker en filosofiestudent Lara Maassen was erbij en zag het idee niet helemaal uit de verf komen.

Hoewel het vandaag de derde dinsdag van september is, was het gisteravond al Prinsjesdag in Nijmegen. In LUX kwamen bezoekers met de gekste hoedjes binnen, om te luisteren naar de alternatieve troonrede van ‘koning-filosoof’ Coen Simon. Het verhaal dat Simon vanaf zijn troon hield, was vooral een pleidooi om zélf te oordelen in de stroom van trending topics die Twitter steeds doen ontploffen.

Simon, filosoof en publicist, opent zijn rede met een huis-tuin-en-keuken-praatje: zijn dochter die havermout probeert te eten. Ze begint twijfelend, maar na een paar dagen, als ze de smaak ‘snapt’, kan ze het het goedje wel waarderen. Dat proeven is volgens Simon essentieel. Want bij proeven in plaats van ‘iew’ roepen, stelt hij, begint het politieke oordeel.

Niet zomaar wat roepen
Hoe dat zit? Volgens Kant, zegt Simon, begint het politieke oordeel met een sensus communis. Letterlijk: een gemeenschappelijk zintuig. In de praktijk komt dat vooral neer op de drie stijlregels: durf te denken, durf te proeven en vertrouw op je eigen smaak. Dus net zoals zijn dochter de havermout een kans geeft, en voor zichzelf een smaak vormt, moeten wij dat ook doen met de politieke onderwerpen die we dagelijks tegenkomen. Niet zomaar wat roepen, maar een eigen, gereflecteerd oordeel vormen en met anderen daarover in gesprek gaan.

‘We laten ons meeslepen door wat ‘de rest’ ervan vindt’

In de huidige samenleving is die sensus communis volgens Simon ver te zoeken. We ventileren onze ‘meningen’ op social media, voordat we überhaupt echt hebben nagedacht. We laten ons meeslepen door wat we volgens specialisten moeten denken, of door wat ‘de rest’ ervan vindt. Daarnaast voeren we zelden nog echte gesprekken waarin we oprecht naar andere standpunten kijken. Ja, we hebben het over de vluchtelingencrisis of Charlie Hebdo, maar dan veroordelen we vooral wat anderen hebben gezegd, in plaats van het te hebben over het onderwerp zelf.

De oplossing is volgens de man op het podium: een inburgeringscursus waarbij je leert om een volwaardig oordeel te vellen. Hoe dat er precies uit moet zien, weet Simon echter niet uit te leggen. Misschien is dat ook niet zijn taak, als filosoof. Maar ook wanneer hij later op de avond wat steviger aan de tand wordt gevoeld door Radboud-filosoof Cees Leijenhorst, komt zijn idee niet uit de verf. Simon heeft een punt, dat is zeker, maar de vraag is in hoeverre zijn troonrede helemaal de juiste toon raakt. Als aan het einde de drie hoera’s voor de koning worden uitgedeeld, roept niet iedereen even overtuigd mee.

De alternatieve troonrede is een initiatief van Radboud Reflects en LUX. De tekst die Simon uitsprak, staat vandaag in nrc.next.