Sterrenkundige Heino Falcke trekt nogal wat media-aandacht met de controversiële vragen die hij stelt aan het heelal. Over buitenaards leven en over metingen vanaf de maan. Falcke is optimistisch. ‘In de ruimtevaart moet je veel geduld hebben.’

Hoogleraar Sterrenkunde Heino Falcke is niet te beroerd om controversiële vragen te stellen. Integendeel. Ook een vraag als die naar buitenaards leven mag je als serieus wetenschapper onderzoeken, vindt hij. In de ogen van Falcke is het gewoon een vraag die je moet kunnen stellen en die je met gebruik van je verstand moet kunnen onderzoeken. Al kan hij zich ook geen voorstelling maken van hoe dat buitenaards leven er dan uit moet zien. ‘Daar houd ik me niet mee bezig, dat vind ik weer te Startrek-achtig.’

De radioantennes van de LOFAR-telescoop in Drenthe hebben eind september een half etmaal signalen opgevangen van de meest dichtstbijzijnde sterren. Promovendus Emilio Enriquez, gaat de data – de verkregen radiogolven – analyseren en filteren op mogelijke radioboodschappen van buitenaardse wezens.

Amerikanen proberen al langer buitenaards leven op te sporen, ze hebben daarvoor het SETI-instituut in Californië, Europeanen geven er nauwelijks geld aan uit. Alleen dat is al een reden om er eens een begin mee te maken, vindt Falcke. Bij het SETI-programma van LOFAR is overigens ook een wetenschapper van de Universiteit van Californië in Berkeley betrokken. ‘Zij hebben speciale software om de data te kunnen analyseren. Die gebruiken we naast onze gewone LOFAR-software.’

De analyses laten nog even op zich wachten. Eind dit jaar verwacht Falcke de eerste gegevens. ‘Waarschijnlijk gaan we daarna allerlei mensen teleurstellen’, zegt Falcke in zijn kamer in het Huygensgebouw. Of niet, natuurlijk. ‘We weten dat er ontzettend veel planeten zijn in het heelal. We weten ook, dat zien we hier op aarde, dat leven mogelijk is onder heel veel verschillende omstandigheden. Maar de vraag is natuurlijk of er een civilisatie is op een andere planeet en of ze daar net als wij ook communiceren met radiogolven. Vergeet niet dat wij daar ook vier miljard jaar over hebben gedaan.’

Stratos II raket
Zijn plan om op de maan een radiotelescoop te plaatsen, staat nog altijd fier overeind. Met een telescoop aan de achterkant van de maan hoopt hij de radiostraling op te vangen van gaswolken die het heelal kende toen er nog geen sterren waren, toen het heelal dus nog in een babystadium was.

Jammer dus dat de lancering van de Stratos II raket onlangs niet doorging. Die werd twee weken geleden afgeblazen toen bleek dat de raket, gebouwd door studenten van de Universiteit Delft, een mankement vertoonde. De raket had een radioantenne en ontvanger aan boord die was ontworpen door de groep van Falcke en was gebouwd door het Technocentrum van de Radboud Universiteit. Falke en zijn collega’s wilden weten hoe antenne en ontvanger het in de ruimte zouden doen.
Falcke: ‘Jammer natuurlijk dat de lancering niet is gelukt, maar we hebben veel geleerd. We gaan nu een tweede prototype ontwikkelen. En door alle media-aandacht zijn verschillende bedrijven geïnteresseerd geraakt. Misschien komt er een tweede lancering.’

Binnen Europa is ook best animo om naar de maan te gaan, zegt hij, maar de economische crisis heeft roet in het eten gegooid. ‘Ik denk nog steeds dat het gaat gebeuren, maar we moeten wachten op betere tijden. Op zich is dat niet erg, het geeft ons de gelegenheid om onze technieken verder te verbeteren.’ / Martine Zuidweg