Banden verbreken met Israël? ‘Ik vind het onethisch om wetenschappers te boycotten’
-
Demonstranten hingen dinsdag een nieuw spandoek aan de loopbrug boven het Erasmusplein. Foto: Johannes Fiebig
Moet de universiteit de banden met Israëlische universiteiten verbreken, zoals de demonstranten op de campus eisen? Deze drie Nijmeegse wetenschappers vinden van niet. Ze wijzen op het belang van academische vrijheid, de rol van een universiteit en de complexiteit van het conflict in het Midden-Oosten.
Luca Ambrogioni, universitair docent Artificiële Intellligentie: ‘Niet iedereen denkt zoals de demonstranten doen’
Docent en onderzoeker Luca Ambrogioni is een van de Radboudmedewerkers die de internationale petitie ‘Statement against the Boycott of Israeli Academics’ (8000 handtekeningen) ondertekende. ‘Ik vind het onethisch om wetenschappers te boycotten, ongeacht hun opinie’, zegt Ambrogioni. ‘Stel je voor dat het andersom zou zijn, dat we Palestijnse wetenschappers zouden boycotten, dat is toch niet voor te stellen?’
Volgens Ambrogioni monopoliseert een kleine groep studenten de discussie. En wat hem betreft moet de universiteit aandacht hebben voor het gebrek aan veiligheid op de campus in plaats van tegemoet te komen aan de eenzijdige eisen van de demonstranten. ‘Vorige week maandag werd mijn les in het Erasmusgebouw verstoord doordat het brandalarm afging. Dat is vandalisme en mogelijk gevaarlijk. De universiteit loopt het gevaar niet langer een veilige plek te zijn, zeker voor mijn Joodse collega’s en studenten.’
Ambrogioni hekelt niet alleen de vorm van het protest, maar zet ook vraagtekens bij de inhoud. ‘Ze impliceren dat er een goede en een foute houding is in deze kwestie. Integendeel, ik zou zeggen dat we boven alles een democratische route moeten volgen. De universiteit heeft internationale relaties, dat zijn geen ideologische relaties. En niet iedereen denkt zoals de demonstranten doen.’
De wet overtreden is niet de manier om een discussie te voeren, stelt Ambriogioni. ‘Daar komt nog bij dat dit soort protest pure symboliek is. Het helpt verder niemand en het leidt juist de aandacht af van de realiteit in het Midden-Oosten.’
Frank Hartmann, hoogleraar Accounting: ‘Universiteit moet boven de symboliek staan’
Een resoluut nee tegen de eis om de samenwerkingen met Israëlische universiteiten bekend te maken of te verbreken, dat had hoogleraar Frank Hartmann verwacht van de universiteiten. Hij schreef er op 23 mei een opinieartikel over in het Nederlands Dagblad. ‘Ik wil ook een inhoudelijke reactie van de universiteiten in plaats van een procedurele stellingname’, verklaart Hartmann aan Vox.
De hoogleraar Accounting heeft Joodse collega’s, gaf Palestijnse studenten les en kent mensen die in het tentenkamp zijn. Hij heeft begrip voor de verschillende standpunten, maar wil vooral kritisch kijken naar de rol die de universiteit inneemt.
‘Het is jammer dat er zo veel vrees is om een inhoudelijke reactie te geven. Ik snap dat je als bestuurders verschillende belangen dient. Alles wat je zegt en doet ligt gevoelig, maar alleen procedureel reageren is te beperkt. Deze universiteit moet met alle aanwezige deskundigheid die er is tot meer in staat zijn dan een algemene oproep tot vrede en debat.’
‘Je bent nodig in het intellectuele debat, wordt er altijd gezegd in de Radboud marketing. Laat je dan als universiteit horen op dit vlak. Durf je hakken in het zand te zetten als er eisen worden gesteld zoals het publiceren van samenwerkingen en het oproepen tot een boycot. Maar doe ook aan zelfkritiek en laat je intellectuele worstelingen zien. Dit betreft een complexe situatie, die je vanuit tal van invalshoeken kunt bekijken. De holocaust heeft ermee te maken, de economie, de opstelling van landen zoals Saudi-Arabië en Egypte. Laat dat zien.’
‘Ik geloof echt dat de demonstranten ontdaan zijn’, zegt Hartmann over de protesten op de campus. ‘Ik ben ook ontdaan als ik zie wat er allemaal gebeurt in Israël en Gaza. Ik heb sympathie voor hen die demonstreren en hun betrokkenheid. Maar ik vind dat we als universiteit boven de symboliek moeten staan. We moeten de intellectuele opdracht van universiteiten in het oog houden. Partij kiezen is makkelijk, beter kunnen wij ons als universiteit richten op het alternatieve denken over dit conflict.’
Naast de inhoudelijke aanmerkingen, vindt Hartmann dat de universiteit ook de rol als werkgever in het oog moet houden. ‘De werkgever moet erop toezien dat medewerkers op hun werkplek gevrijwaard blijven van al te heftige emoties, krenkende leuzen of fysieke agressie door bezetting. In die rol is de Radboud Universiteit natuurlijk wel een partij in deze protesten.’
Paul Verschure, hoogleraar Neuroengineering: ‘Het gaat niet om etnische achtergrond’
Hoogleraar Paul Verschure (Donders Instituut, FNWI) werkt samen met onderzoekers van onder meer de Hebrew University in het Europese project Memorise en vindt het verbreken van de banden een slecht idee. Zijn project heeft tot doel de nagedachtenis aan de Holocaust levend te houden.
‘Met de hulp van nieuwe technologie kunnen we de context van deze gevoelige geschiedenis beter presenteren’, vertelt hij. ‘Dat is noodzakelijk, omdat de meeste ooggetuigen inmiddels zijn overleden.’ Zo zijn er bijvoorbeeld apps waarmee je virtueel door een concentratiekamp kunt lopen en kan leren wat zich daarbinnen heeft afgespeeld.
Verschure is niet van plan de samenwerking met collega’s in Israël te beëindigen. ‘Ik werk samen met iedereen die wil bijdragen aan Holocaust-educatie’, zegt hij. ‘Het maakt mij niet uit waar je vandaan komt, of wat jouw etnische achtergrond is. Het gaat mij om de wetenschappelijke bijdrage en kwaliteit, om de inhoud.’ Een van de onderzoekers die betrokken is bij het project namens de Israëlische universiteit, is een Duitser. Daarmee wil Verschure maar aangeven dat het doorknippen van alle banden geen recht doet aan de complexe werkelijkheid van bijvoorbeeld een onderzoek naar de Holocaust en naar conflictgeschiedenis.
Verschure: ‘Juist deze geschiedenis leert ons wat er gebeurt als we onze menselijkheid verliezen en ons laten drijven door othering.’
In Israël zijn genoeg groepen die demonstreren tegen de acties van de staat, zegt Verschure. ‘Ik vind dat je die mensen ook moet steunen, dat je onderzoekers daar een handreiking moet doen en moet laten weten: wij staan achter jullie.’
Hij vindt het bovendien een groot goed dat wetenschappers vrij zijn om te kiezen met welke onderzoekers ze samenwerken. ‘Dat is nou juist een vrijheid die we tachtig jaar geleden hebben herwonnen.’ Als collega’s van een universiteit in Israël per definitie worden uitgesloten, hebben we van de geschiedenis weinig geleerd, stelt hij.
Verschure is van mening dat juist wetenschappers in staat moeten zijn de complexiteit van de werkelijkheid te begrijpen en te communiceren. ‘Er zijn veel partijen direct en indirect betrokken bij dit conflict. Met die complexiteit en de onmenselijkheden die er gebeuren, kunnen wij moeilijk overweg en daarom vervallen we in een emotionele reflex van “ik moet nu een kant kiezen”. Maar dat is een te simpele reactie, laten we vooral kijken naar wat we collectief kunnen doen zonder in simpele gepolariseerde denkbeelden te vervallen.’
Juist uit studies naar de Holocaust is volgens hem gebleken dat een harde lijn tussen ‘de goeden’ en ‘de slechten’ niet zo eenvoudig te trekken is en dat mensen door dat wel te doen de context van genocide en nazi-misdaden uit het oog verliezen. Vervallen in het onwenselijke scapegoating, ofwel het aanwijzen van een zondebok, is dan het gevolg.
Verschure wil juist in gesprek blijven en hoopt dat op de Radboud Universiteit een constructieve discussie kan worden gevoerd over verdraagzaamheid tussen welke groepen dan ook.
Anonieme student schreef op 5 juni 2024 om 12:26
Een mooi en genuanceerd stuk. Het drukt ook precies uit wat ik zelf vanbinnen voel.
Anonieme student schreef op 5 juni 2024 om 13:23
Een weloverwogen en een genuanceerde “tone of voice”. Hulde!
Ljila B schreef op 5 juni 2024 om 13:40
Thank you for this sane voice. The situation is very complex and seems like the protests ignore that. Just shouting propaganda and not really care about peace. If they really cared, they would also put up signs to free the hostages. But you don’t see it. Just hate to Israel.
U schreef op 6 juni 2024 om 03:04
Indeed!
Student schreef op 5 juni 2024 om 13:59
Ik ben benieuwd of deze docenten ook tegen de academische boycot van Rusland zijn. Jammer dat dit niet is bevraagd in het artikel.
Radboud Student schreef op 5 juni 2024 om 14:18
Denk dat dat in principe het geval zou zijn met deze argumentatie.
PO schreef op 5 juni 2024 om 14:22
@Student Meteen weer die vergelijking met Rusland. Er is wel echt een verschil in de bewegingsvrijheid die de Russische universiteiten hebben t.o.v. hun autocratische regime en de bewegingsvrijheid die de Israëlische universiteiten hebben t.o.v. hun democratisch gekozen (weliswaar naar autocratie neigende rechtsextremistische) regime. Ik zie dat de demonstranten bijv. wijzen op prof. Nadera Shalboub-Kevorkian van de Hebrew University in Jeruzalem, maar zij zit nog steeds in functie en kan dus haar pro-Palestijnse geluid binnen de academische context van die Hebrew University laten horen. Dat is echt een verschil met wat er in Rusland gebeurt.
Student schreef op 5 juni 2024 om 14:57
Nadera Shalboub-Kevorkian zit er nog ja, maar het heeft haar veel gekost. Ze is op hardhandige wijze gearresteerd en werd zwartgemaakt door het bestuur en nu nog steeds door collega’s. Ik moedig iedereen aan om haar interview met Democracy Now te kijken, waarin ze vertelt hoe ze er zelf tegenaan kijkt. Ze is niet de enige die op brute wijze is gearresteerd, dit gebeurt vaker bij (arabische/Palestijnse) inwoners van Israël die zich solidair opstellen met de Palestijnen. Ik zou dat fundamenteel ondemocratisch noemen. Ik kan me ook voorstellen dat het een zelfcensurerende werking heeft bij collega’s en studenten die dezelfde denkbeelden hebben als haar.
Amiel Engel schreef op 5 juni 2024 om 14:49
‘Stel je voor dat het andersom zou zijn, dat we Palestijnse wetenschappers zouden boycotten, dat is toch niet voor te stellen?’
Alsof dat niet is wat er al jaren gebeurt door alleen samen te werken met Israelische universiteiten en niet met Palestijnse universiteiten, die keuze is niet zo onbewust als het misschien lijkt. Wij herkennen als Nederland de grond waarop de Palestijnse universiteiten staan nog geen eens als echt land. Dat lijkt misschien geen boycott, maar dat is wel waar het op uitkomt.
Ik ben het voor de rest eens dat het oke kan zijn om banden te behouden voor belangrijke onderzoeksrelaties zoals het project over de holocaust. Er is echter nog steeds niet publiekelijk kritisch gekeken naar de huidige banden met Israelische universiteiten. We zijn echt nog niet in een stadium dat we zeker kunnen zijn dat al onze banden niet bijdragen aan de lopende genocide in Gaza.
Jan schreef op 5 juni 2024 om 16:03
En het afslachten van ruim 40.000 Palestijnse burgers is een proportionele reactie van Israël op de aanslagen van 7 oktober?
Ik sta helemaal achter het idee van zelfverdeding, maar dat is allang niet meer waar Israël mee bezig is.
Amiel Engel schreef op 5 juni 2024 om 16:15
Beste van Moorselaar,
Hamas is een vreselijke organisatie, ik zou het ook begrijpen als de universiteit geen banden wil met Palestijnse universiteiten omdat ze Hamas niet willen steunen, al zou ik dan graag nog wel de mogelijk willen zien voor samenwerking van individuele Palestijnse onderzoekers met de Radboud. Het punt dat ik maakte gaat er vooral om het citaat ‘Stel je voor dat het andersom zou zijn, dat we Palestijnse wetenschappers zouden boycotten, dat is toch niet voor te stellen?’ betekenisloos is aangezien we nauwelijks relaties hebben met Palestijnse universiteiten.
Overigens vind ik het vreselijk om te zeggen dat de Palestijnen dit verdienen. Hamas blijft vreselijk, maar dat betekent niet dat duizenden Palestijnse kinderen afgeslacht hoeven te worden. Ik nodig je vooral uit om eens langs te komen bij het protest en even stil te staan bij de rij kinderschoenen waar elk paar staat voor tientallen kinderen die de afgelopen maanden vermoord zijn. Denk eens na over wat je verdedigt.
Student schreef op 5 juni 2024 om 14:59
Sterke punten! Er zijn geen Palestijnse banden om te boycotten, want die zijn er niet eens.
Hypnotosov schreef op 5 juni 2024 om 21:49
De Palestijnse Universiteit is al enige tijd geleden gebombardeerd, dus dat dilemma is letterlijk uit de weg geruimd.
Mathijs van de Sande schreef op 5 juni 2024 om 15:08
Naar mijn indruk is er helemaal niemens, ook niet in het actiekamp van de studenten, die ontkent dat deze kwestie bijzonder complex is. Iedereen die zich ook maar enigszins verdiept in de ontstaansgeschiedenis van Israël of die recente gebeurtenissen probeert in hun lokale én geopolitieke context probeert te plaatsen, is zich daar terdege van bewust. Iedereen realiseert zich ook hoe gevoelig dit thema kan liggen – zeker in Nederland, waar men de eigen medeplichtigheid bij de Shoah nog altijd niet volledig onder ogen lijkt te willen zien.
Maar die complexiteit of gevoeligheid kunnen geen reden zijn om ons afzijdig te houden wanneer zich onder onze ogen een genocide voltrekt. De wens van academici om genuanceerd te zijn is géén vrijbrief om dergelijke mensenrechtenschendingen dan maar te accepteren. En het feit dat er geen eenvoudige scheidslijn is tussen “goed” en “kwaad” (wie zou dat nu ontkennen?) is géén reden om dan maar niet op te komen voor weerloze burgers (waaronder veel kinderen) die omkomen door bombardementen en een moedwillig gecreëerde en in stand gehouden hongersnood.
Ontvankelijkheid voor complexiteit en nuance is onmiskenbaar een academische deugd. Maar het kan óók fungeren als een rookgordijn om moeilijke discussies (die ook kunnen raken aan de eigen betrokkenheid of belangen) vooral niet aan te hoeven gaan. En het stelling nemen tegen onrecht is op geen enkele manier onverenigbaar met onze academische verantwoordelijkheden (integendeel: deze universiteit put terecht nog steeds inspiratie uit de bereidheid van voorgaande generaties om stelling te nemen, toen dat nodig was).
Tot slot: uit het feit dat deze drie collega’s hier een podium krijgen om hun als ‘nuancering’ verpakte drogredenen te etaleren, uit het feit dat ook zij petities kunnen ondertekenen en zich kunnen organiseren, én uit het feit dat het CvB in grote lijnen juist hún standpunt in woord en beleid blijft uitdragen, blijkt dat de demonstrerende studenten en stafleden helemaal niks ‘monopoliseren’. Ze vragen alleen aan het CvB om precies dat te doen wat het ook, minder dan een week na de inval in Oekraïne, heeft gedaan t.a.v. Rusland: het verbreken van alle *institutionale* banden, tot Israël stopt met het plegen van deze flagrante mensenrechtenschendigen.
Student schreef op 5 juni 2024 om 15:16
Hear hear!
docent die zich niet veilig voelt schreef op 6 juni 2024 om 07:45
De stilte terwijl er een genocide bezig is..Het genegeerd worden van al het bewijs dat Israelische universiteiten hun bijdrage leveren aan deze genocide.. Teleurstelling op teleurstelling. De bekladde muren krijgen meer aandacht dan deze enorme teleurstelling. We weten allemaal wel wie zich nu juist veilig voelen door deze stilte, maar toch het hardst aan het roepen zijn dat ze zich bedreigd voelen.
Medewerker schreef op 6 juni 2024 om 13:55
Heel goed verwoord door Mathijs van de Sande!
Verdrietige Radboud-student schreef op 5 juni 2024 om 16:18
Ik moet zeggen dat ik, als student, teleurgesteld ben in het niveau van deze Radboudmedewerkers.
‘Stel je voor dat het andersom zou zijn, dat we Palestijnse wetenschappers zouden boycotten, dat is toch niet voor te stellen?’ stelt een universitair docent. Iets voorstellen dat niet voor te stellen is, het is een geinige vondst. Inhoudelijk raakt de uitspraak ook kant noch wal. Waarom spreken we over het boycotten van Palestijnse wetenschappers als de Radboud helemaal geen banden heeft met Palestijnse universiteiten? Sterker nog, de meeste Palestijnse universiteiten zijn in de afgelopen maanden verwoest. Ik vind het een ongelukkig statement, op meerdere vlakken.
‘De wet overtreden is niet de manier om een discussie te voeren’, geeft dezelfde medewerker aan. Het klinkt voor mij als iemand die zich weinig verdiept heeft in de recente debatten over demonstreren. Ondertussen lijkt het mij, in ieder geval, evident dat burgerlijke ongehoorzaamheid effectief kan zijn.
Een hoogleraar stelt dat het College van Bestuur de hakken in het zand moet zetten als er eisen worden gesteld, zoals het publiceren van samenwerkingen. Waarom een bestuur zich bezwaard zou moeten voelen om tegenover de studenten en medewerkers duidelijk te zijn over banden met andere universiteiten is voor mij onbegrijpelijk, en de hoogleraar ligt dit ook niet toe.
De bezorgdheid over de veiligheid van Joodse medewerkers en studenten begrijp ik heel goed. Vooral nu, met een toename van antisemitische uitingen in Nederland, moeten deze studenten en medewerkers zich op de campus veilig voelen. Tegelijkertijd vind ik de bekommernis van deze drie medewerkers niet helemaal op z’n plaats als het gaat om de demonstraties op de Radboud. Ik heb veel van de kamperende studenten gesproken en ik ben bij support demonstraties aanwezig geweest. Ik heb helemaal niet het idee dat de studenten die zich verzetten tegen de banden van de Radboud met Israëlische instanties er antisemitische overtuigen aan over houden. Natuurlijk moeten we situaties zoals die recentelijk in het Utrechtse Dub omschreven zijn voorkomen. Ik geloof ook dat alle demonstrerende studenten het hier mee eens zijn.
Nic schreef op 6 juni 2024 om 03:18
Waarom is Samidoun dan aanwezig?
Remco schreef op 5 juni 2024 om 16:39
Misschien moeten deze docenten eens een gesprek aangaan met Maya Wind
https://www.nrc.nl/nieuws/2024/05/08/in-israel-zijn-de-academische-instellingen-diep-verwikkeld-in-de-repressie-a4198164
S Jansens schreef op 6 juni 2024 om 02:40
Genuanceerd artikel met heldere argumenten. Toch zou ik in het debat meer informatie willen waarom indertijd ook vanuit zuid Afrikaanse anti apartheids beweging ook intellectuelen pleitten voor Boycot ook van hun universiteiten. Ik vind het moeilijk te begrijpen waarom dan wèl Boycot na Russisiche inval. Is er een selectief soort beperking mogelijk? Door specifieke projecten en samenwerkingsverbanden die direct of indirect gelieerd zijn aan wapenindustrie tijdelijk op te schorten. Niet een totale Boycot. Dat lijkt me niet wenselijk ook omdat in Israël zelf geen sprake van homogene steun voor harde beleid van Netanyahu is en zeker ook in kringen van wetenschappers genanceerder wordt gedacht. Maar t blijft complex dilemma….
Wilma Philipse, lid OR schreef op 6 juni 2024 om 09:39
Kernwaarde van een universiteit is vrijheid in keuze van onderzoek en onderwijs. Daarvoor worden wetenschappers aangesteld. De universiteit is geen politieke organisatie en ook geen commercieel bedrijf. De universiteit verwerft kennis en deelt die kennis. Het CvB hoort zich niet te bemoeien met de inhoud van onderwijs en onderzoek en dus ook niet met wie wordt samengewerkt. Het is de taak van het CvB om te zorgen voor de omgeving waarin onderwijs en onderzoek kunnen plaatsvinden. En dat is precies wat ons CvB doet.
Ik zie het als Lucy… schreef op 6 juni 2024 om 11:50
‘Scientists refraining from engaging with socio-political issues in a not-neutral world is not neutrality. It is a political position that avoids responsibility to society.’
Lucy Avraamidou
Maar los daarvan: het CvB bemoeid zich natuurlijk al lang ermee met wie wel of niet samenwerkt mag worden. Samenwerking met onderzoekers uit bepaalde landen moeten eerst gecontroleerd door een commissie of zijn helemaal niet toegestaan.
Honestly now schreef op 6 juni 2024 om 14:22
Can we just clarify (contrary to what some of these scholars seem to suggest) that the official position of both the demonstrators and the wider BDS movement is NOT to boycott individual scholars, nor has it ever been: “The institutional boycott that Palestinians have called for rejects boycotting individuals on the basis of their identity and does not call for a boycott of individual Israeli academics simply because of their affiliation to a complicit university.” (https://bdsmovement.net/academic-boycott#tab1) There are now 1500 Israeli academics who have put their names to a petition calling for a cease fire, at their own grave professional risk, and in no case is it encouraged to break ties with them. The point is stopping support for institutions that are complicit or have even actively contributed to the ongoing situation through funding schemes etc.
And I’m sorry, but complaining about the dangers of fire alarms going off when dozens of Gazans were just massacred in a school last night comes across as worse than laughable….
Mark schreef op 7 juni 2024 om 23:19
Als Verschure zegt “ik vind het onethisch om wetenschappers te boycotten” dan vindt hij wellicht tot zijn verbazing ook Maya Wind en veel van de demonstranten aan zijn zijde. Het officiele standpunt is namelijk altijd al dat het gaat om het stopzetten van institutionele, legitimiserende banden tussen instellingen en niet om persoonlijke samenwerkingen of relaties.
Als Vox precies DIE tendentieuze uitspraak dan uitlicht als kop zonder in het stuk opheldering te verschaffen over het feit dat dat ook helemaal niet is wat gevraagd wordt, vind ik dat geen verantwoorde journalistiek. Dit is een correctie waard.
En als Vox de petitie van Ambrogioni citeert (“Statement against the Boycott of Israeli Academics”) zónder op te merken dat niet-zo-subtiele verschuiving heeft plaatsgevonden van “academic institutions” (=instellingen) naar “Israeli academics” (=personen) vind ik dat niet erg oplettend.
Het helpt ook niet dat ons eigen CvB tactisch deze dubbelzinnigheid gebruikt in de communicatie over deze zaken — maar ik zou wel van Vox verwachten dat ze de discrepantie opmerken en bespreken, waarmee een belangrijke splijtzwam ontmanteld zou kunnen worden.
T schreef op 8 juni 2024 om 10:30
Je maakt het jezelf te gemakkelijk. Het onderscheid tussen instellingen en individuen is een bekende BDS-tactiek om jezelf begrijpelijker te maken. Ten tweede is het duidelijk dat een boycot van instellingen altijd ook een boycot van individuen is. Iets anders zou magie zijn. Instellingen zijn, onder andere, een groep mensen.
Mark schreef op 8 juni 2024 om 14:06
@T “ten tweede is het duidelijk” —Volstrekt niet. Een officiële uitwisselingsovereenkomst met Tel Aviv University, een medeplichtige instelling (zie Wind 2024) waarvan gewoon een reclamefolder staat op de RU site, is heel eenvoudig los te zien van mijn academische en persoonlijke contacten met collega’s bij diezelfde instelling. We kunnen makkelijk zonder de eerste. Voor de tweede heb ik het CvB niet nodig.
Realiteit in MO schreef op 8 juni 2024 om 01:41
@Luca Ambrogioni, UD AI: tel uw zegeningen:
‘Lavender’: The AI machine directing Israel’s bombing spree in Gaza
https://www.972mag.com/lavender-ai-israeli-army-gaza/
Wat is het Israëlische AI-systeem dat doelwitten zoekt, vindt, en doodt?
https://www.rtl.nl/nieuws/artikel/5445856/lavender-het-israelische-ai-systeem-dat-doelwitten-doodt