Harde schijven in computers bestaan voor een groot deel uit magneten. Hoe beter de magneetvelden te manipuleren zijn, hoe meer informatie op een harde schijf past. Een team van internationale wetenschappers, onder wie Nijmeegse natuurkundigen, heeft ontdekt dat beïnvloeding met laserlicht op microstructuren tot efficiëntere dataopslag kan leiden.

Meer data opslaan zonder grotere harde schijven te hoeven gebruiken. Daar aast de computerindustrie op. Internationale wetenschappers, waaronder Nijmeegse natuurkundigen, helpen een handje. Vandaag publiceren ze in Nature Communications hun laatste vondst: met behulp van laserlicht kunnen ze magneten ompolen binnen een heel kleine structuur.

Hoogleraar Theo Rasing is een van de Nijmeegse onderzoekers die betrokken is bij de groep internationale wetenschappers. Dat je licht kunt gebruiken om magneetvelden van minuscule magneten op een harde schijf te laten schakelen, was al bekend, legt hij uit. Nieuw is dat het schakelen op een veel kleiner oppervlak kan als je de structuur van het metaal aanpast.

Batman
‘Van een magnetische structuur van vijf bij vijf micrometer – een duizendste van een millimeter – hebben we een soort dambord gemaakt. Vakjes in het metaal geëtst. Daar hebben we met de laser op gestraald. Tot onze verrassing zagen we patronen binnen die heel kleine structuur.’ Niet het hele magnetische ‘eenheid’ liet zich schakelen onder invloed van het geconcentreerde licht, maar binnen die eenheid werden wel acht mini-eenheidjes zichtbaar die allemaal apart schakelbaar waren.

Rasing laat een plaatje zien. De tekening heeft wat weg van een vleermuis. ‘Ik heb Batman gevonden’, zei een collega-onderzoeker voor de grap. Vandaar dat alle wetenschappers nu spreken van ‘the Batman paper’. Het plaatje laat zien dat verschillende gebieden binnen de heel kleine eenheid zwart of wit zijn. Zwart laat omlaag gerichte magnetisatie zien, wit toont omhoog gerichte magnetisatie. ‘Het is verbluffend dat dit op zó kleine schaal zó goed werkt.’

Dat is veelbelovend voor de computerindustrie volgens Rasing. ‘Waar nu informatie op een harde schijf bit voor bit wordt weggeschreven, kun je in de toekomst misschien wel honderden, nee wel duizenden bits tegelijk wegschrijven.’ Dat betekent dat niet alleen meer data op een harde schijf past, maar dat de opslag ook vele malen sneller kan. / Annemarie Haverkamp