Carla Josephus Jitta overleefde een gevangenschap in concentratiekamp Theresienstadt. Ze vertelt vanavond in de Aula over haar ervaringen tijdens de Holocaust Memorial Day.

Het is dit jaar zeventig jaar geleden dat het vernietigingskamp Auschwitz werd bevrijd. Na zoveel jaren zijn nog steeds niet alle verhalen verteld, vertelt Ria van den Brandt, onderzoeker bij de faculteit Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Daarom organiseert het Soeterbeeck Programma jaarlijks de Holocaust Memorial Day Getuigenis. Het is een lezing waarbij een overlevende van het concentratiekamp vertelt over zijn of haar ervaringen. Vanavond neemt de 83-jarige Carla Josephus Jitta het woord. Ze overleefde concentratiekamp Theresienstadt. Ze blikt terug op een bijzondere bevrijding.

Vrij, maar alles kwijt
Het thema van de avond is bevrijding. ‘De toenmalige bevrijding was vaak het begin van veel nieuwe ellende,’ legt Van den Brandt uit. ‘Joodse overlevenden van kampen keerden terug naar hun woonplaats om er daar achter te komen dat hun huizen vaak werden bewoond door andere mensen. Hun familie en bezittingen waren weg. Ze waren weliswaar bevrijd uit het concentratiekamp, maar in Nederland moesten ze dikwijls vechten om een nieuw bestaan. Na de bevrijding begon voor veel mensen een nieuwe strijd.’

Nu de groep overlevenden steeds kleiner wordt, is de urgentie om alle verhalen op te tekenen groter geworden. ‘Ik heb zelf het idee dat de herinneringscultuur sterker wordt. Vooral met dit onderwerp. Logisch, want we hebben zo meteen geen getuigen meer.’ Van den Brandt interviewde veel overlevenden van concentratiekamp Theresienstadt voor haar onderzoek. ‘Er zijn veel mensen die aanvankelijk zwegen over hun tijd in het concentratiekamp en nu toch hun verhaal kwijt willen’, zegt van den Brandt. ‘Je moet beseffen dat de sfeer in Nederland na de oorlog heel anders was dan nu. Er was geen belangstelling voor de dingen die de mensen in het concentratiekamp hadden meegemaakt. De mensen die in Nederland de oorlog hadden doorgebracht, vonden hun eigen belevenissen al erg genoeg.’

De verhalen van de overlevenden kunnen niet vaak genoeg verteld worden als het aan Van den Brandt ligt. ‘Alle bijdrages, klein of groot, werken op een bepaalde manier mee aan een collectief geheugen. Hoe meer verhalen mensen horen, hoe beter ze worden doorgegeven. Er is niet één verhaal over de oorlog. Het zijn er meerdere en ze zijn allemaal de moeite waard.’ / Jolene Meijerink 

Locatie: Aula (Comeniuslaan 2). Aanvang: 19.30 uur. Entree: 5 euro. Studenten gratis, medewerkers en vrienden van de Radboud Universiteit 4 euro.